ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ

Resolution adopted by the Human Rights Council on 22 June 2020

43/29. Prevention of genocide 

The Human Rights Council,

Guided by the Charter of the United Nations, the Universal Declaration of Human Rights and the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, and other relevant international instruments,

Recalling its resolutions 7/25 of 28 March 2008, 22/22 of 22 March 2013, 28/34 of 27 March 2015 and 37/26 of 23 March 2018 on the prevention of genocide,

Recognizing that at all periods of history genocide has inflicted great losses on humanity,

Reaffirming the significance of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, the first human rights treaty adopted by the General Assembly, on 9 December 1948, and succeeded by the adoption of the Universal Declaration of Human Rights on the next day, as an effective international instrument for the prevention and punishment of the crime of genocide,

Emphasizing that the crime of genocide is recognized in the Convention as an odious scourge, and that further international cooperation is required to facilitate the timely prevention and punishment of the crime of genocide,

Deeply concerned about the occurrence in recent history of genocide, recognized as such by the international community, on the basis of and as defined in the Convention, and bearing in mind that massive, serious and systematic violations of human rights and international humanitarian law might result in genocide,

Taking into consideration the fact that States parties to the Convention on the Non¬-Applicability of Statutory Limitations to War Crimes and Crimes against Humanity of 26 November 1968 have agreed that no statutory limitation shall apply to such crimes, including the crime of genocide, irrespective of the date of their commission,

Affirming that impunity for the crime of genocide, war crimes and crimes against humanity encourages their occurrence and is a fundamental obstacle to the furtherance of cooperation among peoples and the promotion of international peace and security, and that fighting impunity for such crimes is an important factor in their prevention,

Condemning impunity for genocide, war crimes and crimes against humanity, and emphasizing the responsibility of States to comply with their obligations under relevant international instruments to end impunity and, to that end, to thoroughly investigate and prosecute persons responsible for genocide, crimes against humanity, war crimes or other massive, serious or systematic violations of human rights and international humanitarian law in order to avoid their recurrence and to seek sustainable peace, justice, truth and reconciliation, and in this regard stressing also the importance of strengthening the capacity of domestic jurisdictions and inter-State cooperation,

Acknowledging the significant progress made by the international community, including within the United Nations system, in developing relevant mechanisms and practices to prevent and punish the crime of genocide, thereby contributing to the effective implementation of the Convention,

Recalling General Assembly resolution 96 (I) of 11 December 1946, in which the Assembly declared genocide a crime under international law, and all subsequent resolutions within the United Nations system that have contributed to the establishment and development of the process of prevention and punishment of the crime of genocide, including Assembly resolution 60/1 of 16 September 2005,

Acknowledging with appreciation that genocide is defined among the most serious crimes of concern to the international community as a whole in the Rome Statute of the International Criminal Court, and also acknowledging the role of the Court and other relevant international criminal tribunals in helping to increase accountability for the crime of genocide,

Stressing the importance of the promotion of truth, justice, reparation and guarantees of non-recurrence to the prevention of genocide, and also stressing that perpetrators of this crime should be held criminally accountable on the national or international level,

Acknowledging the work of the Special Rapporteur on the promotion of truth, justice, reparation and guarantees of non-recurrence and its positive impact on the prevention of gross violations of human rights and serious violations of international humanitarian law through a holistic approach to transitional justice,

Acknowledging also the reports of the Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights on the right to the truth,  and encouraging States to cooperate with the Special Rapporteur on the promotion of truth, justice, reparation and guarantees of non-recurrence,

Encouraging States to promote the ascertainment of the truth by appropriate means as an important element in combating impunity and promoting accountability as part of the prevention of genocide and comprehensive reconciliation,

Recognizing the importance of preserving historic memory, without distortion, relating to gross human rights violations, abuses and serious violations of international humanitarian law through the conservation of archives, oral histories and other forms of evidence relating to those violations,

Recognizing also that an important factor in the prevention of genocide is the identification of the root causes of genocide, as well as early warning signs,

Expressing deep concern that genocide is typically preceded by widespread and systematic human rights violations and abuses of civil and political rights, as well as of economic, social and cultural rights, often linked to patterns of discrimination or exclusion of protected groups, populations or individuals based on their ethnic, racial, national or religious background,

Noting with concern that the crime of genocide, war crimes and crimes against humanity are often preceded or accompanied by statements by political leaders and public figures that express support for the affirmation of superiority of a race or an ethnic group, dehumanize and demonize persons belonging to minorities, disseminating hostility and prejudice against ethnic, religious or racial groups, or condone or justify violence against them,

Recognizing that gender plays a role in the planning and commission of genocide and the distinct ways it can be planned and perpetrated against women, men, girls and boys, including through acts of sexual and gender-based violence, and the importance that gender analysis has for prevention and accountability measures,

Strongly condemning violence against women and girls, such as murder, rape, including systematic rape, sexual slavery, forced pregnancy and enforced sterilization, and calling for effective measures of accountability and redress where those acts amount to violations of international human rights and humanitarian law,

Welcoming the launching of the United Nations Strategy and Plan of Action on Hate Speech as an effective tool to fight incitement to discrimination, hostility and violence,

Welcoming also the Plan of Action for Religious Leaders and Actors to Prevent Incitement to Violence that Could Lead to Atrocity Crimes,

Emphasizing that the presence of an organized, knowledgeable, strong and representative civil society and free, diverse and independent media able to operate freely would significantly reduce the risk of genocide,

Noting with concern that attempts to deny or to justify the crime of genocide as defined in the Convention and established as such under international law may risk undermining the fight against impunity, reconciliation and efforts to prevent genocide,

Expressing deep concern that justification, biased accounts or denial of past instances of genocide may increase the risk of reoccurrence of violence,

Acknowledging the necessity to protect the cultural heritage of persons belonging to minorities from intentional destruction aimed at erasing evidence of their presence as a key factor for preservation of their identity,

Recognizing the importance of fact-based casualty recording initiatives led by State authorities, independent civil society or internationally mandated organizations, and the contribution they can make to the effectiveness of early warning mechanisms, ensuring accountability, truth, justice, reparation, guarantees of non-recurrence and the preservation of historic memory, and combating genocide denial and other forms of hate speech,

Reaffirming that all peoples contribute to the diversity and richness of civilizations and cultures, which constitute the common heritage of humankind,

Underlining the fact that, when designing and implementing strategies, policies and measures to address gross human rights violations and serious violations of international humanitarian law, the specific context of each situation must be taken into account with a view to preventing the recurrence of crises and future violations,

Recalling that the Human Rights Council was mandated by the General Assembly to address situations of violations of human rights, including gross and systematic violations, and to make recommendations thereon, and that it should also promote the effective coordination and mainstreaming of human rights in the United Nations system,

Recognizing the important contribution of the United Nations human rights system to efforts towards preventing situations in which the crime of genocide could be committed,

Reaffirming its full support for the mandate of the Special Adviser to the Secretary- General on the Prevention of Genocide, who acts as, inter alia, an early warning mechanism to prevent potential situations that could result in genocide,

Taking note of the framework of analysis for atrocity crimes developed by the Office of the Special Advisers on the Prevention of Genocide and on the Responsibility to Protect as one of the tools to assess the risk of genocide in any situation, and encouraging Member States and regional and subregional organizations to use relevant frameworks, as appropriate, for guidance in their prevention work,

Recalling the presentation of the reports of the Secretary-General submitted to the Human Rights Council on the implementation of the Five-Point Action Plan  and the activities of the Special Adviser,  as well as the practice of convening interactive dialogues with the Special Adviser at the sessions of the Council,

Recalling also the fifteenth anniversary of the adoption of the 2005 World Summit Outcome,

Acknowledging the important role played by regional and subregional arrangements in the prevention of genocide and response to situations that may lead to genocide, and taking note in this respect of the establishment of the Regional Committee for the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, War Crimes, Crimes against Humanity and All Forms of Discrimination by the International Conference on the Great Lakes Region, and of the establishment of respective national committees by the member States of the Conference, the Latin American Network for Genocide and Mass Atrocity Prevention, the Genocide Network of the European Union and other national, regional and international initiatives,

Acknowledging also the successful outcome of the regional forums on the prevention of genocide – the first, in Buenos Aires, from 10 to 12 December 2008; the second, in Arusha, from 3 to 5 March 2010; the third, in Bern, from 4 to 6 April 2011; and the fourth, in Phnom Penh, from 28 February to 1 March 2013 – and noting the first international meeting of Global Action against Mass Atrocity Crimes, held in San José from 4 to 6 March 2014, the second, held in Manila from 2 to 4 February 2016, and the third, held in Kampala from 23 to 25 May 2018, and acknowledging the Third Global Forum against the Crime of Genocide, held in Yerevan from 9 to 11 December 2018, dedicated to the prevention of the crime of genocide through education, culture and museums, and organized with the support of the Special Adviser to the Secretary-General on the Prevention of Genocide,

Acknowledging further that victims of and others affected by the crime of genocide as defined in the Convention call for a form of memorialization, which plays an important role in the prevention of genocide,

Welcoming the report of the Secretary-General on the prevention of genocide on the implementation of provisions of its resolution 37/26, with a particular focus on activities aimed at raising awareness of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide and the realization of educational programmes and projects that contribute to the prevention of genocide,

Welcoming also the summary report of the Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights on the high-level panel discussion to commemorate the seventieth anniversary of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide,

1. Reaffirms the significance of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide as an effective international instrument for the prevention and punishment of the crime of genocide;

2. Reiterates the responsibility of each individual State to protect its population from genocide, which entails the prevention of such a crime, including incitement to it, through appropriate and necessary means;

3. Reaffirms that the right to life under article 6 of the International Covenant on Civil and Political Rights is a right from which no derogation is permitted under article 4 of that Covenant, even in public emergencies that threaten the life of the nation, and does not permit derogation from the obligations assumed under the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide;

4. Recognizes the contribution that the Human Rights Council can make to the prevention of genocide, including through the mandate set out by the General Assembly in paragraph 5 (f) of its resolution 60/251 of 15 March 2006;

5. Calls upon all States to fully cooperate to this end with United Nations human rights mechanisms, including the special procedures and the treaty bodies;

6. Encourages Member States to build their capacity to prevent genocide through the development of individual expertise and the creation of appropriate offices within Governments to strengthen the work on prevention;

7. Encourages States to consider the appointment of focal points on the prevention of genocide, who could cooperate and exchange information and best practices among themselves and with the Special Adviser to the Secretary-General on the Prevention of Genocide, relevant United Nations bodies and with regional and subregional mechanisms;

8. Expresses its appreciation to all States that have ratified or acceded to the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, and in particular to those States that have done so since the adoption by the Human Rights Council of its resolution 37/26, namely Dominica, Mauritius and Turkmenistan;

9. Calls upon States that have not yet ratified or acceded to the Convention to consider doing so as a matter of high priority and, where necessary, to enact national legislation in conformity with the provisions of the Convention;

10. Stresses the importance of enhanced international cooperation, including through the United Nations system and regional organizations, aimed at fostering the principles enshrined in the Convention;

11. Calls upon all States, in order to deter future occurrences of genocide, to cooperate, including through the United Nations system, in strengthening appropriate collaboration among existing mechanisms that contribute to the early detection and prevention of massive, serious and systematic violations of human rights that, if not halted, could lead to genocide;

12. Recognizes the important role of the Secretary-General in contributing to the prompt consideration of cases of early warning or prevention, as mandated by the Security Council in its resolution 1366 (2001) of 30 August 2001, and the functions of the Special Adviser on the Prevention of Genocide who, in accordance with his mandate, collects existing information, in particular from within the United Nations system, liaises with the United Nations system on activities for the prevention of genocide and works to enhance the capacity of the United Nations to analyse and manage information relating to genocide or related crimes;

13. Requests all Governments to cooperate fully with the Special Adviser on the Prevention of Genocide in the performance of his work, to furnish all relevant information requested and to react promptly to his urgent appeals;

14. Underlines the important role of the United Nations human rights system, including that of the Human Rights Council, the Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights and relevant special procedures and treaty bodies in addressing the challenge of collating information on massive, serious and systematic violations of human rights, thereby contributing to a better understanding and early warning of complex situations that might lead to genocide;

15. Reiterates the importance of its universal periodic review mechanism, which is an important instrument for advancing human rights, and invites States to include, where appropriate, information on the prevention of genocide, war crimes and crimes against humanity in their national reports;
16. Urges all States to implement accepted universal periodic review recommendations relating to the prevention of genocide, war crimes and crimes against humanity;

17. Encourages the engagement of civil society in the prevention of genocide through concrete means such as advocacy, monitoring, reporting, education, conflict prevention, and resolution and reconciliation initiatives;

18. Encourages the Special Adviser on the Prevention of Genocide and the High Commissioner to further enhance the systematic exchange of information between their offices and between the Special Adviser and all relevant special procedures, including those concerned with the promotion and protection of human rights of persons belonging to national, ethnic, racial or religious groups, as outlined in article II of the Convention, and to continue collaboration with relevant international, regional and subregional organizations, national human rights institutions and civil society;

19. Reiterates the importance, when addressing complex situations that might lead to genocide as defined in the Convention, of a prompt and comprehensive examination of a set of multiple factors, including legal factors and possible warning signs as identified in, inter alia, the report of the Secretary-General on the implementation of the Five-Point Action Plan and the framework of analysis for atrocity crimes developed by the Office of the Special Advisers on the Prevention of Genocide and on the Responsibility to Protect, such as the existence of groups at risk, the massive, serious and systematic violation of human rights, the resurgence of systematic discrimination and the prevalence of expressions of hate speech targeting persons belonging to national, ethnic, racial or religious groups, especially if they are uttered in the context of an actual or potential outbreak of violence;

20. Recognizes that early warning signs of genocide may also include an increase in serious acts of violence against women and children or the creation of conditions that facilitate acts of sexual violence against those groups, including as a tool of terror, and calls upon States to take the legislative and other measures necessary to protect women and children from all forms of violence;

21. Encourages States to ensure the full enjoyment of cultural rights, to take the measures necessary to prevent the destruction of historic monuments, memorial sites, including in places where crimes or atrocities have been committed, works of art or places of worship that constitute the cultural or spiritual heritage of peoples in the context of genocide prevention;

22. Urges States to preserve archives, oral histories and other forms of evidence concerning genocide and serious violations of international human rights and humanitarian law to facilitate the sharing and dissemination of knowledge and the investigation of such violations, and to provide victims with access to an effective remedy, in accordance with international law;

23. Encourages States to make use of appropriate international and regional forums to address the issue of prevention of genocide, including, inter alia, the annual meetings of regional and thematic organizations and their related human rights machinery dedicated to the Universal Declaration of Human Rights and the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide;

24. Invites Member States and regional and subregional organizations to look at examples of best practices for the prevention of genocide developed in other regions, where appropriate, taking into account their specific regional and national circumstances, with the aim of exchanging experiences and good practices in order to strengthen prevention measures, including early warning mechanisms and forms of cooperation;

25. Encourages Governments, in cooperation with international and regional organizations and civil society, while promoting human rights education activities, to continue to disseminate knowledge of the principles of the Convention, paying particular attention to the principles of prevention;

26. Emphasizes the important role that education, including human rights education and training, can play in genocide prevention, and encourages Governments to promote, as appropriate, educational programmes and projects that contribute to the prevention of genocide;

27. Notes the provision of training and technical assistance to Member States by the United Nations to strengthen early warning mechanisms for the prevention of genocide, and other prevention capacities, and encourages Member States to consider requesting such assistance, if required;

28. Invites States as a preventive measure to provide appropriate ways, which may include the establishment of national days of remembrance of victims of genocide, war crimes and crimes against humanity, that will ensure that such horrendous crimes are never forgotten and will provide an opportunity for everyone to learn lessons from the past and to create a safer future;

29. Urges States to continue efforts aimed at the memorialization and remembrance of past genocides as a way to prevent them by educating society;

30. Invites States to contribute to the implementation of Sustainable Development Goal target 4.7 through teaching and learning about, inter alia, past instances and the consequences of genocide;

31. Recalls the adoption by consensus of General Assembly resolution 69/323 on 11 September 2015, in which the Assembly proclaimed 9 December as the International Day of Commemoration and Dignity of the Victims of the Crime of Genocide and of the Prevention of This Crime;

32. Invites Member States and regional and subregional organizations to observe the International Day of Commemoration and Dignity of the Victims of the Crime of Genocide and of the Prevention of This Crime with public events that can memorialize and educate, and thereby contribute to preventing the recurrence of genocide and other mass atrocities;

33. Welcomes the role that Member States and international organizations, particularly the United Nations Organization, have played in commemorating past instances of genocide by establishing and observing official days of remembrance;

34. Requests the Secretary-General, in collaboration with the Office on Genocide Prevention and the Responsibility to Protect and with relevant entities of the United Nations system, Governments and other stakeholders, to help to ensure the success of the observance by the United Nations of the International Day of Commemoration and Dignity of the Victims of the Crime of Genocide and the Prevention of This Crime and to assist Member States, upon request and in compliance with the provisions of resolution 69/323 relating to funding, in organizing activities for the observance of the International Day;

35. Invites the Special Adviser on the Prevention of Genocide to continue to execute the activities under his mandate, including in the follow-up to the present resolution, by providing States with guidance, assistance and follow-up, upon their request;

36. Requests the Secretary-General to draw up a roster of focal points and networks on the prevention of genocide with updated information from Member States;

37. Requests the United Nations High Commissioner for Human Rights to convene, before the forty-sixth session of the Human Rights Council, a one-day intersessional meeting with a dialogue on cooperation in strengthening capacities for the prevention of genocide, which will provide a space for States, relevant United Nations and regional human rights mechanisms, United Nations agencies, funds and programmes, national human rights institutions and other stakeholders, including academic experts and civil society organizations, to share good practices, achievements, challenges and lessons learned on the three main areas for genocide prevention: the strengthening of national capacities; the promotion of States’ participation in regional and subregional initiatives; and the strengthening of early warning and prevention mechanisms within the United Nations system;

38. Also requests the High Commissioner to prepare a summary report on the intersessional meeting and to submit it to the Human Rights Council at its forty-seventh session;

39. Invites the Special Adviser to the Secretary-General on the Prevention of Genocide to an interactive dialogue with the Human Rights Council at its forty-seventh session on the progress made in discharging his or her duties;

40. Decides to continue its consideration of this issue in accordance with its programme of work.

46th meeting
22 June 2020

UN Human Rights Council Resolution on the Prevention of Genocide, 2020

ՈՉ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈւԹՅՈւՆ Մարդու իրավունքների խորհուրդ 37-րդ նստաշրջան 2018 թվականի փետրվարի 26-ից մարտի 23-ը Օրակարգի 3-րդ հարց Մարդու իրավունքների խորհրդի՝ 2018 թվականի մարտի 23-ին ընդունած բանաձև 37/26․ Ցեղասպանության կանխարգելում Մարդու իրավունքների խորհուրդը, ղեկավարվելով Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությամբ, Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրով, «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայով և այլ համապատասխան միջազգային փաստաթղթերով, վկայակոչելով ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ իր՝ 2008 թվականի մարտի 28-ի 7/25, 2013 թվականի մարտի 22-ի 22/22 և 2015 թվականի մարտի 27-ի 28/34 բանաձևերը, հաշվի առնելով, որ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի յոթանասուներորդ տարելիցը, որն ընդունվել է 1948 թվականի դեկտեմբերի 9-ին և որի ընդունման հաջորդ օրն ընդունվել է Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը, կարևոր հնարավորություն է տալիս անդամ պետություններին և միջազգային համայնքին` Կոնվենցիայի կարևորությունը վերահաստատելու և շարունակելու ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելուն և պատժելուն ուղղված իրենց ջանքերը, ընդգծելով, որ ցեղասպանության հանցագործությունը Կոնվենցիայում ընդունվում է որպես մարդկությանը մեծ կորուստներ հասցրած նողկալի արհավիրք և այն, որ պահանջվում է հետագա միջազգային համագործակցություն՝ ցեղասպանության հանցագործությունը ժամանակին կանխարգելելու և պատժելու համար, խորապես մտահոգված լինելով վերջին տարիներին Կոնվենցիայի հիման վրա և Կոնվենցիայով սահմանված կարգով միջազգային համայնքի կողմից ճանաչված ցեղասպանության դեպքերով, ինչպես նաև հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մարդու իրավունքների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումները կարող են հանգեցնել ցեղասպանության, հաշվի առնելով, որ 1968 թվականի նոյեմբերի 26-ի «Պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների նկատմամբ վաղեմության ժամկետ չկիրառելու մասին» կոնվենցիայի մասնակից պետությունները համաձայնել են, որ այդպիսի հանցագործությունների, այդ թվում՝ ցեղասպանության հանցագործության նկատմամբ չկիրառվի վաղեմության ժամկետ՝ անկախ դրանց կատարման ժամանակից, հաստատելով, որ ցեղասպանության հանցագործության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների անպատժելիությունը խրախուսում է դրանց կրկնությունը և լուրջ խոչընդոտ է ժողովուրդների միջև համագործակցության հետագա զարգացման, ինչպես նաև միջազգային խաղաղության և անվտանգության խթանման համար և այն, որ այդպիսի հանցագործությունների անպատժելիության դեմ պայքարը կարևոր գործոն է դրանք կանխելու հարցում, դատապարտելով ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների անպատժելիությունը և ընդգծելով Պետությունների՝ համապատասխան միջազգային փաստաթղթերի համաձայն անպատժելիությանը վերջ դնելու և այդ նպատակով ցեղասպանության, մարդկության դեմ ուղղած հանցագործությունների, պատերազմական հանցագործությունների կամ մարդու իրավունքների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի զանգվածային, լուրջ կամ պարբերաբար կատարվող այլ խախտումների համար պատասխանատու անձանց մանրամասն քննելու և քրեական հետապնդման ենթարկելու իրենց պարտականությունները կատարելու պատասխանատվությունը՝ դրանց կրկնությունից խուսափելու և կայուն խաղաղություն, արդարադատություն, ճշմարտություն և հաշտեցում պահանջելու նպատակով, և այս առնչությամբ շեշտելով նաև ազգային դատական մարմինների կարողությունները և ներպետական համագործակցությունն ամրապնդելու կարևորությունը, ընդունելով ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու նպատակով համապատասխան մեխանիզմների և միջոցների զարգացման հարցում միջազգային համայնքի, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում գրանցված նշանակալի առաջընթացը, ինչով նպաստել են Կոնվենցիայի արդյունավետ կիրարկմանը, վկայակոչելով Գլխավոր ասամբլեայի 1946 թվականի դեկտեմբերի 11-ի 96 (I) բանաձևը, որով Ասամբլեան, ըստ միջազգային իրավունքի, ցեղասպանությունը ճանաչել է որպես հանցագործություն, ինչպես նաև ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու գործընթացի հաստատմանը և զարգացմանը նպաստած՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում ընդունված բոլոր հերթական բանաձևերը, այդ թվում՝ Ասամբլեայի 2005 թվականի սեպտեմբերի 16-ի 60/1 բանաձևը, բարձր գնահատելով այն փաստը, որ Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրության մեջ ցեղասպանությունը դասվում է միջազգային համայնքին մտահոգող առավել ծանր հանցագործությունների շարքին, ինչպես նաև ընդունելով Դատարանի և այլ համապատասխան միջազգային քրեական տրիբունալների դերը ցեղասպանության հանցագործության դեպքում հաշվետվողականության մակարդակի բարձրացմանն աջակցելու հարցում, շեշտելով ցեղասպանության կանխարգելման գործում ճշմարտությունը, արդարադատությունը, հատուցումը և չկրկնվելու երաշխիքները խթանելու կարևորությունը, ինչպես նաև շեշտելով, որ այդ հանցագործությունը կատարողները պետք է ազգային կամ միջազգային մակարդակով ենթարկվեն քրեական պատասխանատվության, ընդունելով Ճշմարտության, արդարադատության, հատուցման և չկրկնվելու երաշխիքների խթանման հարցերով հատուկ զեկուցողի կատարած աշխատանքը և անցումային արդարադատության նկատմամբ համալիր մոտեցման շնորհիվ մարդու իրավունքների կոպիտ և միջազգային մարդասիրական իրավունքի լուրջ խախտումները կանխելու հարցում այդ աշխատանքի դրական ազդեցությունը, ընդունելով նաև Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի՝ ճշմարտությունն իմանալու իրավունքի վերաբերյալ զեկույցները1 և պետություններին հորդորելով համագործակցել Ճշմարտության, արդարադատության, հատուցման և չկրկնվելու երաշխիքների խթանման հարցերով հատուկ զեկուցողի հետ, հորդորելով պետություններին համապատասխան միջոցներով նպաստել ճշմարտության հաստատմանը՝ որպես անպատժելիության դեմ պայքարի կարևոր տարր, ինչպես նաև հաշվետվողականության խթանմանը՝ որպես ցեղասպանության կանխարգելման և համապարփակ հաշտեցման գործընթացի մաս, գիտակցելով, որ ցեղասպանության կանխարգելման հարցում կարևոր գործոն է համարվում ցեղասպանության հիմքում ընկած արմատական պատճառների, ինչպես նաև վաղ նախազգուշացման նշանների հայտնաբերումը, մտահոգությամբ նշելով, որ Կոնվենցիայով սահմանվածի համաձայն և միջազգային իրավունքով որպես ցեղասպանություն սահմանված հանցագործությունը մերժելու կամ արդարացնելու փորձերը կարող են անպատժելիության դեմ պայքարը, հաշտեցումը և ցեղասպանությունը կանխարգելելու ջանքերը խոչընդոտելու վտանգ պարունակեն, ընդգծելով այն փաստը, որ մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի լուրջ խախտումների դեպքերին արձագանքելու ռազմավարությունները, քաղաքականությունները և միջոցառումները ծրագրելիս ու կազմակերպելիս պետք է հաշվի առնվի յուրաքանչյուր իրավիճակի հատուկ համատեքստը՝ նպատակ ունենալով կանխելու հանցագործությունների և հետագա խախտումների կրկնությունը, վկայակոչելով, որ Մարդու իրավունքների խորհուրդը Գլխավոր ասամբլեայի կողմից լիազորված է եղել մարդու իրավունքների խախտումների, այդ թվում՝ կոպիտ և պարբերաբար կատարվող խախտումների դեպքերին անդրադառնալու և դրանց վերաբերյալ առաջարկություններ ներկայացնելու համար, և որ այն պետք է խթանի նաև Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում մարդու իրավունքների արդյունավետ համակարգումն ու կարևորումը, գիտակցելով Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգի կարևոր ներդրումը այնպիսի իրավիճակների կանխմանն ուղղված գործողություններում, որոնց դեպքում կարող է կատարվել ցեղասպանության հանցագործություն, վերահաստատելով իր լիակատար աջակցությունը Գլխավոր քարտուղարի՝ Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի մանդատի իրականացման հարցում, որը, ի թիվս այլնի, գործում է որպես վաղ նախազգուշացման մեխանիզմ՝ այնպիսի հնարավոր իրավիճակները կանխելու համար, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության, նշելով Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով խորհրդականի, ինչպես նաև Պաշտպանելու պատասխանատվության հարցերով հատուկ խորհրդականի գրասենյակի կողմից մշակված՝ վայրագությունների վերլուծության շրջանակի մասին՝ որպես ցանկացած իրավիճակում ցեղասպանության ռիսկերի գնահատման գործիքներից մեկը, և հորդորելով Անդամ պետություններին, ինչպես նաև տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային կազմակերպություններին կանխարգելմանն ուղղված իրենց աշխատանքներում համապատասխան շրջանակներն օգտագործել որպես ուղեցույց, վկայակոչելով Մարդու իրավունքների խորհուրդ ներկայացված՝ Հինգ կետից բաղկացած գործողությունների ծրագրի2 և Հատուկ խորհրդականի գործունեության3 իրականացման վերաբերյալ Գլխավոր քարտուղարի զեկույցների ներկայացումը, ինչպես նաև Խորհրդի երրորդ, յոթերորդ, տասներորդ, քսանհինգերորդ և երեսունմեկերորդ նստաշրջաններին Հատուկ խորհրդականի հետ անցկացվող հինգ ինտերակտիվ երկխոսությունների կազմակերպումը, վկայակոչելով 2005 թվականի Համաշխարհային գագաթաժողովի վերջնական փաստաթուղթը, ընդունելով տարածաշրջանային և ենթատարածաշրջանային մակարդակով պայմանավորվածությունների կարևոր դերը ցեղասպանության կանխարգելման գործում, ինչպես նաև արձագանքն այն իրավիճակներին, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության և այս առնչությամբ նշելով Մեծ լճերի տարածաշրջանի վերաբերյալ միջազգային համաժողովի միջոցով՝ Ցեղասպանության հանցագործությունը, պատերազմական հանցագործությունները, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունները և խտրականության բոլոր ձևերը կանխարգելելու և պատժելու հարցերով տարածաշրջանային կոմիտե ստեղծելու մասին, ինչպես նաև Համաժողովի անդամ պետությունների կողմից համապատասխան ազգային կոմիտեներ ստեղծելու, Լատինական Ամերիկայի՝ ցեղասպանության և զանգվածային վայրագությունների կանխարգելման ցանցի, Եվրոպական Միության՝ ցեղասպանության հարցերով ցանցի, ինչպես նաև այլ ազգային, տարածաշրջանային և միջազգային նախաձեռնությունների մասին, ընդունելով նաև ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ տարածաշրջանային ֆորումների հաջող արդյունքները. առաջինը՝ Բուենոս Այրեսում, 2008 թվականի դեկտեմբերի 10-12, երկրորդը՝ Արուշայում, 2010 թվականի մարտի 3-5, երրորդը՝ Բերնում, 2011 թվականի ապրիլի 4-6, և չորրորդը՝ Ֆնոմ Պենում, 2013 թվականի փետրվարի 28-ից մարտի 1, և նշելով Զանգվածային վայրագություններով ուղեկցվող հանցագործությունների դեմ ուղղված համաշխարհային գործողության շրջանակներում՝ 2014 թվականի մարտի 4-6-ը Սան Խոսեում անցկացված առաջին, և 2016 թվականի փետրվարի 2-4-ը Մանիլայում անցկացված երկրորդ միջազգային հանդիպման մասին, այնուհետև ընդունելով, որ ցեղասպանության հանցագործության զոհերը և ցեղասպանության հանցագործությունից տուժած այլ անձինք, ինչպես սահմանված է Կոնվենցիայով, այս մասին հիշատակելու կոչ են անում, ինչը կարևոր դեր է խաղում ցեղասպանության կանխարգելման գործում. 1. Վերահաստատում է «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի կարևորությունը՝ որպես ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու համար միջազգային արդյունավետ փաստաթուղթ: 2. Վերահաստատում է յուրաքանչյուր պետության՝ իր բնակչությանը ցեղասպանությունից պաշտպանելու պատասխանատվությունը, ինչը ենթադրում է այդպիսի հանցագործության, այդ թվում՝ դրա հրահրման դեպքի՝ համապատասխան և անհրաժեշտ միջոցներով կանխում: 3. Հորդորում է Անդամ պետություններին ցեղասպանությունը կանխարգելելու համար զարգացնել իրենց կարողությունները՝ անհատական փորձ ձեռք բերելու և կանխարգելմանն ուղղված գործունեությունն ամրապնդելու համար կառավարություններում համապատասխան գերատեսչություններ ստեղծելու միջոցով։ 4. Հորդորում է Պետություններին դիտարկել ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով այնպիսի համակարգման կենտրոնների նշանակման հարցը, որոնք կարող են համագործակցել, տեղեկություններ ու լավագույն գործելակերպեր փոխանակել ինչպես միմյանց, այնպես էլ Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով գլխավոր քարտուղարի հատուկ խորհրդականի, Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան մարմինների և տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային մեխանիզմների հետ: 5. Իր երախտագիտությունն է հայտնում բոլոր այն պետություններին, որոնք վավերացրել են «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիան կամ միացել են դրան, և, մասնավորապես, այն պետություններին, որոնք վավերացրել են Կոնվենցիան կամ միացել են դրան Մարդու իրավունքների խորհրդի կողմից իր 28/34 բանաձևն ընդունելուց հետո, մասնավորապես՝ Բենինին, Մալավիին և Տաջիկստանին. 6. Ողջունում է Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի կողմից՝ «Ցեղասպանության հանցագործությունները կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի վաթսունիններորդ տարելիցին և Ցեղասպանության հանցագործության զոհերի հիշատակի ու արժանապատվության և այդ հանցագործության կանխարգելման միջազգային օրը Կոնվենցիայի համընդհանուր վավերացում պահանջելու գործընթացի մեկնարկը. 7. Կոչ է անում այն պետություններին, որոնք դեռևս չեն վավերացրել Կոնվենցիան կամ միացել դրան, քննարկել այդ քայլը ձեռնարկելու բարձր առաջնահերթության հարցը և, անհրաժեշտության դեպքում, ազգային օրենսդրությունը համապատասխանեցնել Կոնվենցիայի դրույթներին: 8. Շեշտում է Կոնվենցիայով ամրագրված սկզբունքների խթանմանը ընդլայնված միջազգային համագործակցության կարևորությունը, որն իրականացվում է Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի և տարածաշրջանային կազմակերպությունների միջոցով: 9. Կոչ է անում բոլոր պետություններին ցեղասպանության հետագա դեպքերը կանխելու նպատակով համագործակցել, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի միջոցով, մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող այնպիսի խախտումների վաղաժամ հայտնաբերմանը և կանխարգելմանը նպաստող արդեն առկա մեխանիզմների միջև համապատասխան համագործակցությունն ամրապնդելու շուրջ, որոնք չդադարեցվելու դեպքում, կարող են հանգեցնել ցեղասպանության։ 10. Գիտակցում է վաղ նախազգուշացման կամ կանխարգելման դեպքերի շուտափույթ ուսումնասիրությանը նպաստելու հարցում Գլխավոր քարտուղարի ունեցած կարևոր դերը, ինչպես պահանջվում է Անվտանգության խորհրդի 2001 թվականի օգոստոսի 30-ի 1366 (2001) բանաձևով, և Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի գործառույթները, որը, իր մանդատին համապատասխան, հավաքում է, մասնավորապես, Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի ներսում առկա տեղեկությունները, ցեղասպանության կանխարգելման համար նախատեսված գործողությունների շրջանակներում կապ է պահպանում Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի հետ և աշխատում է զարգացնել Միավորված ազգերի կազմակերպության՝ ցեղասպանության կամ դրա հետ կապված այլ հանցագործությունների վերաբերյալ տեղեկությունները վերլուծելու և համակարգելու կարողությունը: 11. Խնդրում է բոլոր Կառավարություններին լիարժեք կերպով համագործակցել Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի հետ՝ իր աշխատանքը կատարելու հարցում, տրամադրել պահանջվող բոլոր համապատասխան տեղեկությունները և արագ արձագանքել նրա հրատապ դիմումներին։ 12. Ընդգծում է Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգի, այդ թվում՝ Մարդու իրավունքների խորհրդի, Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի և համապատասխան հատուկ ընթացակարգերի, ինչպես նաև պայմանագրային մարմինների կարևոր դերը մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումների մասին տեղեկություններ հավաքելու մարտահրավերը հաղթահարելու հարցում՝ դրանով իսկ նպաստելով այնպիսի բարդ իրավիճակների ավելի լավ ընկալմանն ու դրանց վերաբերյալ վաղ նախազգուշացմանը, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության: 13. Վերահաստատում է համընդհանուր պարբերական վերանայման իր մեխանիզմի կարևորությունը, որը կարևոր գործիք է մարդու իրավունքների զարգացման համար, ինչպես նաև խնդրում է պետություններին, անհրաժեշտության դեպքում, ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների կանխարգելման վերաբերյալ տեղեկությունները ներառել իրենց ազգային զեկույցներում։ 14. Կոչ է անում բոլոր պետություններին իրականացնել համընդհանուր պարբերական դիտարկման արդյունքում ընդունված՝ ցեղասպանության հանցագործության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների վերաբերյալ առաջարկությունները: 15. Հորդորում է Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականին և Գերագույն հանձնակատարին ավելի ընդլայնել տեղեկությունների կանոնավոր փոխանակումն իրենց գրասենյակների և Հատուկ խորհրդականի ու բոլոր համապատասխան հատուկ ընթացակարգերի, այդ թվում՝ այն անձանց մարդու իրավունքների ամրապնդման և պաշտպանության հարցերով զբաղվողների միջև, որոնք պատկանում են Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածում նշված ազգային, էթնիկ, ռասայական կամ կրոնական խմբերին, ինչպես նաև շարունակել համագործակցությունը համապատասխան միջազգային, տարածաշրջանային և ենթատարածաշրջանային կազմակերպությունների, մարդու իրավունքների ազգային կառույցների և քաղաքացիական հասարակության հետ: 16. Վերահաստատում է Կոնվենցիայով սահմանվածի համաձայն ցեղասպանության հանգեցնող բարդ իրավիճակներին անդրադառնալիս մի շարք տարբեր այնպիսի գործոնների շտապ և համապարփակ ուսումնասիրության կարևորությունը, ինչպիսիք իրավաբանական գործոնները և այն հնարավոր նախազգուշական նշաններն են, որոնք, ի թիվս այլնի, ներկայացված են Հինգ կետից բաղկացած գործողությունների ծրագրի վերաբերյալ գլխավոր քարտուղարի զեկույցում և Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով խորհրդականի և Պաշտպանելու պատասխանատվության հարցերով հատուկ խորհրդականի՝ վայրագությունների վերլուծությունների շրջանակում, ինչպես օրինակ՝ ռիսկային խմբերի առկայությունը, մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումները, պարբերաբար կրկնվող խտրականության դեպքերի թվի աճը, ինչպես նաև ազգային, էթնիկ, ռասայական կամ կրոնական խմբերին պատկանող անձանց ուղղված ատելության քարոզչության տարածման դեպքերը, հատկապես եթե դրանք արտահայտվում են բռնության փաստացի կամ հնարավոր պոռթկման համատեքստում: 17. Հորդորում է պետություններին ցեղասպանության կանխարգելման խնդիրը լուծելու համար մասնակցել համապատասխան միջազգային և տարածաշրջանային ֆորումներին, այդ թվում, ի թիվս այլնի, տարածաշրջանային և տվյալ հարցով զբաղվող կազմակերպությունների և դրանց՝ մարդու իրավունքների հարցերով զբաղվող մարմինների տարեկան հանդիպումներին, որոնք նվիրված են Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրին և «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիային: 18. Առաջարկում է Անդամ պետություններին, ինչպես նաև տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային կազմակերպություններին, անհրաժեշտության դեպքում ուսումնասիրել այլ տարածաշրջաններում մշակված՝ ցեղասպանության կանխարգելման լավագույն գործելակերպերի օրինակները՝ հաշվի առնելով նրանց տարածաշրջանային և ազգային հատուկ հանգամանքները՝ նպատակ ունենալով կանխարգելման միջոցները, այդ թվում՝ վաղ նախազգուշացման մեխանիզմները և համագործակցության ձևերն ամրապնդելու համար փոխանակել փորձն ու լավագույն գործելակերպերը: 19. Հորդորում է Կառավարություններին, մարդու իրավունքների վերաբերյալ կրթության խթանմանը զուգահեռ՝ միջազգային և տարածաշրջանային կազմակերպությունների և քաղաքացիական հասարակության հետ համագործակցությամբ, շարունակել Կոնվենցիայով ամրագրված սկզբունքների վերաբերյալ գիտելիքների տարածումը՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով կանխարգելման սկզբունքներին: 20. Ընդգծում է այն կարևոր դերը, որ կարող է ունենալ կրթությունը, այդ թվում՝ մարդու իրավունքների վերաբերյալ կրթությունը՝ ցեղասպանության կանխարգելման հարցում, և այնուհետև հորդորում է Կառավարություններին անհրաժեշտության դեպքում խթանել ցեղասպանության կանխարգելմանը նպաստող կրթական ծրագրերն ու նախագծերը: 21. Նշում է ցեղասպանության կանխարգելման վաղ նախազգուշացման մեխանիզմները, ինչպես նաև կանխարգելման այլ կարողություններ ամրապնդելու նպատակով Միավորված ազգերի կազմակերպության կողմից Անդամ պետություններին վերապատրաստման դասընթացներ և տեխնիկական աջակցություն տրամադրելու մասին և հորդորում է Անդամ պետություններին անհրաժեշտության դեպքում քննարկել այդպիսի աջակցություն պահանջելու հարցը: 22. Առաջարկում է պետություններին՝ որպես կանխարգելիչ միջոց նախատեսել այնպիսի համապատասխան եղանակներ, որոնք կարող են ներառել ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների զոհերի հիշատակի ազգային օրերի սահմանումը, ինչը կապահովի, որ այդպիսի հրեշավոր հանցագործությունները երբեք չմոռացվեն, ինչպես նաև յուրաքանչյուրի համար անցյալից դասեր քաղելու և ավելի անվտանգ ապագա կերտելու հնարավորություն կստեղծի։ 23. Ողջունում է Գլխավոր ասամբլեայի կողմից ընդհանուր համաձայնությամբ՝ 2015 թվականի սեպտեմբերի 11-ի 69/323 բանաձևի ընդունումը, որտեղ դեկտեմբերի 9-ը Ասամբլեայի կողմից հռչակվել է Ցեղասպանության հանցագործության զոհերի հիշատակի ու արժանապատվության և այդ հանցագործության կանխարգելման միջազգային օր: 24. Խնդրում է Գլխավոր քարտուղարին, Ցեղասպանության կանխարգելման և պաշտպանելու պատասխանատվության հարցերով գրասենյակի, ինչպես նաև Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան մարմինների, Կառավարությունների և այլ շահագրգիռ կողմերի հետ համագործակցությամբ աջակցել Միավորված ազգերի կազմակերպության կողմից Ցեղասպանության հանցագործության զոհերի հիշատակի ու արժանապատվության և այդ հանցագործության կանխարգելման միջազգային օրը նշելու հաջողությունն ապահովելու հարցում, ինչպես նաև պահանջի դեպքում և 69/323 բանաձևի ֆինանսավորման վերաբերյալ դրույթներին համապատասխան՝ աջակցել Անդամ պետություններին՝ Միջազգային օրը նշելու հետ կապված միջոցառումները կազմակերպելու հարցում. 25. Առաջարկում է Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականին շարունակել գործողություններ իրականացնել՝ իր մանդատին համապատասխան, այդ թվում՝ այս բանաձևին հաջորդող գործողություններ՝ Պետություններին իրենց պահանջի հիման վրա ուղղորդում, աջակցություն և հետագա գործողությունների վերաբերյալ տեղեկություններ տրամադրելու միջոցով: 26. Խնդրում է Գլխավոր քարտուղարին կազմել ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով համակարգման կենտրոնների և ցանցերի ցուցակ՝ Անդամ պետություններից ստացված թարմացված տեղեկություններով: 27. Նաև խնդրում է Գլխավոր քարտուղարին պատրաստել սույն բանաձևի դրույթների կիրարկման մասին՝ Պետություններից ստացված տեղեկությունների վրա հիմնված գործողությունների իրականացման վերաբերյալ զեկույց՝ հատուկ կենտրոնանալով այն գործողությունների վրա, որոնք ուղղված են «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի վերաբերյալ իրազեկվածության մակարդակը բարձրացնելուն, ինչպես նաև կրթական այն ծրագրերի և նախագծերի իրականացման վրա, որոնք նպաստում են ցեղասպանության կանխարգելմանը և իր քառասունմեկերորդ նստաշրջանին զեկույցը ներկայացնել Մարդու իրավունքների խորհուրդ. 28. Խնդրում է Միավորված ազգերի կազմակերպության Մարդու իրավունքների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակին Մարդու իրավունքների խորհրդի երեսունիններորդ նստաշրջանին կազմակերպել «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի յոթանասուներորդ տարելիցին նվիրված բարձր մակարդակի խմբային քննարկում, որին պետք է հաջորդի Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի հետ անցկացվող ինտերակտիվ երկխոսություն: 29. Նաև խնդրում է Գերագույն հանձնակատարի գրասենյակին պատրաստել բարձր մակարդակի խմբային քննարկման վերաբերյալ համառոտ զեկույց և իր քառասուներորդ նստաշրջանին այն ներկայացնել Մարդու իրավունքների խորհուրդ: 30. Որոշում է շարունակել այս հարցի վերաբերյալ իր ուսումնասիրությունը՝ իր աշխատանքային ծրագրին համապատասխան։ 55-րդ հանդիպում 23 մարտի 2018 [Ընդունվել է առանց քվեարկության]

ՈՉ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈւԹՅՈւՆ

A/HRC/RES/28/34

Մարդու իրավունքների խորհուրդ
28-րդ նստաշրջան
Օրակարգի 3-րդ հարց
Մարդու բոլոր իրավունքների, քաղաքացիական,
քաղաքական, տնտեսական, սոցիալական և
մշակութային իրավունքների, այդ թվում՝ զարգանալու
իրավունքի խթանում և պաշտպանություն

Մարդու իրավունքների խորհրդի կողմից ընդունված բանաձև.

28/34. Ցեղասպանության կանխարգելում

Մարդու իրավունքների խորհուրդը,

ղեկավարվելով Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությամբ, Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրով, «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայով և այլ համապատասխան միջազգային փաստաթղթերով,

վկայակոչելով ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ իր՝ 2008 թվականի մարտի 28-ի 7/25 և 2013 թվականի մարտի 22-ի 22/22 բանաձևերը,
վերահաստատելով «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի կարևորությունը՝ որպես ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու համար նախատեսված միջազգային արդյունավետ փաստաթուղթ, որն ընդունվել է 1948 թվականի դեկտեմբերի 9-ին, և որի ընդունման հաջորդ օրն ընդունվել է Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը,

ընդգծելով, որ ցեղասպանության հանցագործությունը Կոնվենցիայում ընդունվում է որպես մարդկությանը մեծ կորուստներ հասցրած նողկալի արհավիրք և այն, որ պահանջվում է հետագա միջազգային համագործակցություն՝ ցեղասպանության հանցագործությունը ժամանակին կանխարգելելու և պատժելու համար:

խորապես մտահոգված լինելով վերջին տարիներին Կոնվենցիայի հիման վրա և Կոնվենցիայով սահմանված կարգով միջազգային համայնքի կողմից ճանաչված ցեղասպանության դեպքերով, ինչպես նաև հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մարդու իրավունքների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումները կարող են հանգեցնել ցեղասպանության,

հաշվի առնելով, որ 1968 թվականի նոյեմբերի 26-ի «Պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների նկատմամբ վաղեմության ժամկետ չկիրառելու մասին» կոնվենցիայի մասնակից պետությունները համաձայնել են, որ այդպիսի հանցագործությունների, այդ թվում՝ ցեղասպանության հանցագործության նկատմամբ չկիրառվի վաղեմության ժամկետ՝ անկախ դրանց կատարման ժամանակից,

հաստատելով, որ ցեղասպանության հանցագործության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների անպատժելիությունը խրախուսում է դրանց կրկնությունը և լուրջ խոչընդոտ է ժողովուրդների միջև համագործակցության հետագա զարգացման, ինչպես նաև միջազգային խաղաղության և անվտանգության խթանման համար և այն, որ այդպիսի հանցագործությունների անպատժելիության դեմ պայքարը կարևոր գործոն է դրանք կանխելու հարցում,

դատապարտելով ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների անպատժելիությունը և ընդգծելով Պետությունների՝ համապատասխան միջազգային փաստաթղթերի համաձայն անպատժելիությանը վերջ դնելու և այդ նպատակով ցեղասպանության, մարդկության դեմ ուղղած հանցագործությունների, պատերազմական հանցագործությունների կամ մարդու իրավունքների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի զանգվածային, լուրջ կամ պարբերաբար կատարվող այլ խախտումների համար պատասխանատու անձանց մանրամասն քննելու և քրեական հետապնդման ենթարկելու իրենց պարտականությունները կատարելու պատասխանատվությունը՝ դրանց կրկնությունից խուսափելու և կայուն խաղաղություն, արդարադատություն, ճշմարտություն և հաշտեցում պահանջելու նպատակով, և այս առնչությամբ շեշտելով նաև ազգային դատական մարմինների կարողությունները և ներպետական համագործակցությունն ամրապնդելու կարևորությունը,
ընդունելով ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու նպատակով համապատասխան մեխանիզմների և միջոցների զարգացման հարցում միջազգային համայնքի, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում գրանցված նշանակալի առաջընթացը, ինչով նպաստել են Կոնվենցիայի արդյունավետ կիրարկմանը,

վկայակոչելով Գլխավոր ասամբլեայի 1946 թվականի դեկտեմբերի 11-ի 96 (I) բանաձևը, որով Ասամբլեան, ըստ միջազգային իրավունքի, ցեղասպանությունը ճանաչել է որպես հանցագործություն, ինչպես նաև ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու գործընթացի հաստատմանը և զարգացմանը նպաստած՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում ընդունված բոլոր հերթական բանաձևերը, այդ թվում՝ Ասամբլեայի 2005 թվականի սեպտեմբերի 16-ի 60/1 բանաձևը,

բարձր գնահատելով այն փաստը, որ Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրության մեջ ցեղասպանությունը դասվում է միջազգային համայնքին մտահոգող առավել ծանր հանցագործությունների շարքին, ինչպես նաև ընդունելով Դատարանի և այլ համապատասխան միջազգային քրեական տրիբունալների դերը ցեղասպանության հանցագործության դեպքում հաշվետվողականության մակարդակի բարձրացմանն աջակցելու հարցում,

շեշտելով ցեղասպանության կանխարգելման գործում ճշմարտությունը, արդարադատությունը, հատուցումը և չկրկնվելու երաշխիքները խթանելու կարևորությունը, ինչպես նաև շեշտելով, որ այդ հանցագործությունը կատարողները պետք է ազգային կամ միջազգային մակարդակով ենթարկվեն քրեական պատասխանատվության,

ընդունելով ճշմարտության, արդարադատության, հատուցման և չկրկնվելու երաշխիքների խթանման հարցերով հատուկ զեկուցողի կատարած աշխատանքը, և անցումային արդարադատության նկատմամբ համալիր մոտեցման շնորհիվ մարդու իրավունքների կոպիտ և միջազգային մարդասիրական իրավունքի լուրջ խախտումները կանխելու հարցում այդ աշխատանքի դրական ազդեցությունը,

ընդունելով նաև Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի՝ ճշմարտությունն իմանալու իրավունքի վերաբերյալ զեկույցները  և պետություններին հորդորելով համագործակցել Ճշմարտության, արդարադատության, հատուցման և չկրկնվելու երաշխիքների խթանման հարցերով հատուկ զեկուցողի հետ,

հորդորելով պետություններին համապատասխան միջոցներով նպաստել ճշմարտության հաստատմանը՝ որպես անպատժելիության դեմ պայքարի կարևոր տարր, ինչպես նաև հաշվետվողականության խթանմանը՝ որպես ցեղասպանության կանխարգելման և համապարփակ հաշտեցման գործընթացի մաս,

գիտակցելով, որ ցեղասպանության կանխարգելման հարցում կարևոր գործոն է համարվում ցեղասպանության հիմքում ընկած արմատական պատճառների, ինչպես նաև վաղ նախազգուշացման նշանների հայտնաբերումը,

մտահոգությամբ նշելով, որ Կոնվենցիայով սահմանվածի համաձայն և միջազգային իրավունքով որպես ցեղասպանություն սահմանված հանցագործությունը մերժելու կամ արդարացնելու փորձերը կարող են անպատժելիության դեմ պայքարը, հաշտեցումը և ցեղասպանությունը կանխարգելելու ջանքերը խոչընդոտելու վտանգ պարունակեն,

վկայակոչելով, որ Մարդու իրավունքների խորհուրդը Գլխավոր ասամբլեայի կողմից լիազորված է եղել մարդու իրավունքների խախտումների, այդ թվում՝ կոպիտ և պարբերաբար կատարվող խախտումների դեպքերին անդրադառնալու և դրանց վերաբերյալ առաջարկություններ ներկայացնելու համար, և որ այն պետք է խթանի նաև Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում մարդու իրավունքների արդյունավետ համակարգումն ու կարևորումը,

գիտակցելով Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգի կարևոր ներդրումը այնպիսի իրավիճակների կանխմանն ուղղված գործողություններում, որոնց դեպքում կարող է կատարվել ցեղասպանության հանցագործություն,

վերահաստատելով իր լիակատար աջակցությունը Գլխավոր քարտուղարի՝ Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի մանդատի իրականացման հարցում, որը, ի թիվս այլնի, գործում է որպես վաղ նախազգուշացման մեխանիզմ՝ այնպիսի հնարավոր իրավիճակները կանխելու համար, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության,

նշելով Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով խորհրդականի, ինչպես նաև Պաշտպանելու պատասխանատվության հարցերով հատուկ խորհրդականի գրասենյակի կողմից մշակված՝ վայրագությունների վերլուծության նոր շրջանակի մասին՝ որպես ցանկացած իրավիճակում ցեղասպանության ռիսկերի գնահատման գործիքներից մեկը, և հորդորելով Անդամ պետություններին, ինչպես նաև տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային կազմակերպություններին կանխարգելմանն ուղղված իրենց աշխատանքներում համապատասխան շրջանակներն օգտագործել որպես ուղեցույց,

գոհունակությամբ նշելով Մարդու իրավունքների խորհուրդ ներկայացված՝ Հինգ կետից բաղկացած գործողությունների ծրագրի  և Հատուկ խորհրդականի գործունեության  իրականացման վերաբերյալ Գլխավոր քարտուղարի զեկույցները ներկայացնելու, ինչպես նաև Խորհրդի երրորդ, յոթերորդ, տասներորդ և քսանհինգերորդ նստաշրջաններին Հատուկ խորհրդականի հետ անցկացվող չորս ինտերակտիվ երկխոսություններ կազմակերպելու մասին,

վկայակոչելով 2005 թվականի Համաշխարհային գագաթաժողովի վերջնական փաստաթուղթը,

ողջունելով իր 25-րդ նստաշրջանին՝ Անդամ պետությունների, Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան մարմինների, գործակալությունների և այլ համապատասխան շահագրգիռ կողմերի մասնակցությամբ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի վաթսունհինգերորդ տարելիցին նվիրված բարձր մակարդակի խմբային քննարկումը,

նշելով Հատուկ խորհրդականի մանդատի ստեղծման տասներորդ տարելիցին նվիրված՝ իր 25-րդ նստաշրջանի ընթացքում անցկացված ինտերակտիվ երկխոսության մասին,
ընդունելով տարածաշրջանային և ենթատարածաշրջանային մակարդակով պայմանավորվածությունների կարևոր դերը ցեղասպանության կանխարգելման գործում, ինչպես նաև արձագանքը այն իրավիճակներին, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության և այս առնչությամբ նշելով Մեծ լճերի տարածաշրջանի վերաբերյալ միջազգային համաժողովի միջոցով՝ Ցեղասպանության հանցագործությունը, պատերազմական հանցագործությունները, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունները և խտրականության բոլոր ձևերը կանխարգելելու և պատժելու հարցերով տարածաշրջանային կոմիտե ստեղծելու մասին, ինչպես նաև Համաժողովի անդամ պետությունների կողմից համապատասխան ազգային կոմիտեներ ստեղծելու, Լատինական Ամերիկայի՝ ցեղասպանության և զանգվածային վայրագությունների կանխարգելման ցանցի, Եվրոպական Միության՝ ցեղասպանության հարցերով ցանցի, ինչպես նաև այլ ազգային, տարածաշրջանային և միջազգային նախաձեռնությունների մասին,

ընդունելով նաև ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ տարածաշրջանային ֆորումների հաջող արդյունքները. առաջինը՝ Բուենոս Այրեսում, 2008 թվականի դեկտեմբերի 10-12, երկրորդը՝ Արուշայում, 2010 թվականի մարտի 3-5, երրորդը՝ Բերնում, 2011 թվականի ապրիլի 4-6, և չորրորդը՝ Ֆնոմ Պենում, 2013 թվականի փետրվարի 28-ից մարտի 1, և նշելով Զանգվածային վայրագություններով ուղեկցվող հանցագործությունների դեմ ուղղված համաշխարհային գործողության շրջանակներում՝ 2014 թվականի մարտի 4-6-ը Սան Խոսեում անցկացված առաջին միջազգային հանդիպման մասին,

այնուհետև ընդունելով, որ ցեղասպանության հանցագործության զոհերը և ցեղասպանության հանցագործությունից տուժած այլ անձինք, ինչպես սահմանված է Կոնվենցիայով, այս մասին հիշատակելու կոչ են անում, ինչը կարևոր դեր է խաղում ցեղասպանության կանխարգելման գործում.

1. Վերահաստատում է «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի կարևորությունը՝ որպես ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու համար միջազգային արդյունավետ փաստաթուղթ։

2. Վերահաստատում է յուրաքանչյուր պետության՝ իր բնակչությանը ցեղասպանությունից պաշտպանելու պատասխանատվությունը, ինչը ենթադրում է այդպիսի հանցագործության, այդ թվում՝ դրա հրահրման դեպքի՝ համապատասխան և անհրաժեշտ միջոցներով կանխում։

3. Հորդորում է Անդամ պետություններին ցեղասպանությունը կանխարգելելու համար զարգացնել իրենց կարողությունները՝ անհատական փորձ ձեռք բերելու և կանխարգելմանն ուղղված գործունեությունն ամրապնդելու համար կառավարություններում համապատասխան գերատեսչություններ ստեղծելու միջոցով։

4. Հորդորում է Պետություններին դիտարկել ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով այնպիսի համակարգման կենտրոնների նշանակման հարցը, որոնք կարող են համագործակցել, տեղեկություններ ու լավագույն գործելակերպեր փոխանակել ինչպես միմյանց, այնպես էլ Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով գլխավոր քարտուղարի հատուկ խորհրդականի, Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան մարմինների և տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային մեխանիզմների հետ։

5. Իր երախտագիտությունն է հայտնում բոլոր այն պետություններին, որոնք վավերացրել են «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիան կամ միացել են դրան, և, մասնավորապես, այն պետություններին, որոնք վավերացրել են Կոնվենցիան կամ միացել են դրան Մարդու իրավունքների խորհրդի կողմից իր 22/22 բանաձևն ընդունելուց հետո։

6. Կոչ է անում այն պետություններին, որոնք դեռևս չեն վավերացրել Կոնվենցիան կամ միացել դրան, քննարկել այդ քայլը ձեռնարկելու բարձր առաջնահերթության հարցը և, անհրաժեշտության դեպքում, ազգային օրենսդրությունը համապատասխանեցնել Կոնվենցիայի դրույթներին:

7. Շեշտում է Կոնվենցիայով ամրագրված սկզբունքների խթանմանն ուղղված ընդլայնված միջազգային համագործակցության կարևորությունը, որն իրականացվում է Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի և տարածաշրջանային կազմակերպությունների միջոցով։

8. Կոչ է անում բոլոր պետություններին ցեղասպանության հետագա դեպքերը կանխելու նպատակով համագործակցել, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի միջոցով, մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող այնպիսի խախտումների վաղաժամ հայտնաբերմանը և կանխարգելմանը նպաստող արդեն առկա մեխանիզմների միջև համապատասխան համագործակցությունն ամրապնդելու շուրջ, որոնք չդադարեցվելու դեպքում, կարող են հանգեցնել ցեղասպանության։

9. Գիտակցում է վաղ նախազգուշացման կամ կանխարգելման դեպքերի շուտափույթ ուսումնասիրությանը նպաստելու հարցում Գլխավոր քարտուղարի ունեցած կարևոր դերը, ինչպես պահանջվում է Անվտանգության խորհրդի 2001 թվականի օգոստոսի 30-ի 1366 (2001) բանաձևով, և Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի գործառույթները, որն, իր մանդատին համապատասխան, հավաքում է, մասնավորապես, Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի ներսում առկա տեղեկությունները, ցեղասպանության կանխարգելման համար նախատեսված գործողությունների շրջանակներում կապ է պահպանում Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի հետ և աշխատում է զարգացնել Միավորված ազգերի կազմակերպության՝ ցեղասպանության կամ դրա հետ կապված այլ հանցագործությունների վերաբերյալ տեղեկությունները վերլուծելու և համակարգելու կարողությունը։

10. Խնդրում է բոլոր Կառավարություններին լիարժեք կերպով համագործակցել Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի հետ՝ իր աշխատանքը կատարելու հարցում, տրամադրել պահանջվող բոլոր համապատասխան տեղեկությունները և արագ արձագանքել նրա հրատապ դիմումներին։

11. Ընդգծում է Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգի, այդ թվում՝ Մարդու իրավունքների խորհրդի, Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի և համապատասխան հատուկ ընթացակարգերի, ինչպես նաև պայմանագրային մարմինների կարևոր դերը մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումների մասին տեղեկություններ հավաքելու մարտահրավերը հաղթահարելու հարցում՝ դրանով իսկ նպաստելով այնպիսի բարդ իրավիճակների ավելի լավ ընկալմանն ու դրանց վերաբերյալ վաղ նախազգուշացմանը, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության։

12. Վերահաստատում է համընդհանուր պարբերական վերանայման իր մեխանիզմի կարևորությունը, որը կարևոր գործիք է մարդու իրավունքների զարգացման համար, ինչպես նաև խնդրում է պետություններին, անհրաժեշտության դեպքում, ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների կանխարգելման վերաբերյալ տեղեկությունները ներառել իրենց ազգային զեկույցներում։

13. Կոչ է անում բոլոր պետություններին իրականացնել համընդհանուր պարբերական դիտարկման արդյունքում ընդունված՝ ցեղասպանության հանցագործության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների վերաբերյալ առաջարկությունները։

14. Հորդորում է Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականին և Գերագույն հանձնակատարին ավելի ընդլայնել տեղեկությունների կանոնավոր փոխանակումն իրենց գրասենյակների և Հատուկ խորհրդականի ու բոլոր համապատասխան հատուկ ընթացակարգերի, այդ թվում՝ այն անձանց մարդու իրավունքների ամրապնդման և պաշտպանության հարցերով զբաղվողների միջև, որոնք պատկանում են Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածում նշված ազգային, էթնիկ, ռասայական կամ կրոնական խմբերին, ինչպես նաև շարունակել համագործակցությունը համապատասխան միջազգային, տարածաշրջանային և ենթատարածաշրջանային կազմակերպությունների, մարդու իրավունքների ազգային կառույցների և քաղաքացիական հասարակության հետ։

15. Վերահաստատում է Կոնվենցիայով սահմանվածի համաձայն ցեղասպանության հանգեցնող բարդ իրավիճակներին անդրադառնալիս մի շարք տարբեր այնպիսի գործոնների շտապ և համապարփակ ուսումնասիրության կարևորությունը, ինչպիսիք իրավաբանական գործոնները և այն հնարավոր նախազգուշական նշաններն են, որոնք, ի թիվս այլնի, ներկայացված են Հինգ կետից բաղկացած գործողությունների ծրագրի վերաբերյալ գլխավոր քարտուղարի զեկույցում և Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով խորհրդականի և Պաշտպանելու պատասխանատվության հարցերով հատուկ խորհրդականի՝ վայրագությունների վերլուծությունների նոր շրջանակում, ինչպես օրինակ՝ ռիսկային խմբերի առկայությունը, մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումները, պարբերաբար կրկնվող խտրականության դեպքերի թվի աճը, ինչպես նաև ազգային, էթնիկ, ռասայական կամ կրոնական խմբերին պատկանող անձանց ուղղված ատելության քարոզչություն տարածելու դեպքերը, հատկապես եթե դրանք արտահայտվում են բռնության փաստացի կամ հնարավոր պոռթկման համատեքստում։

16. Հորդորում է պետություններին ցեղասպանության կանխարգելման խնդիրը լուծելու համար մասնակցել համապատասխան միջազգային և տարածաշրջանային ֆորումներին, այդ թվում, ի թիվս այլնի, տարածաշրջանային և տվյալ հարցով զբաղվող կազմակերպությունների և դրանց՝ մարդու իրավունքների հարցերով զբաղվող մարմինների տարեկան հանդիպումներին, որոնք նվիրված են Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրին և «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիային։

17. Առաջարկում է Անդամ պետություններին, ինչպես նաև տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային կազմակերպություններին անհրաժեշտության դեպքում ուսումնասիրել այլ տարածաշրջաններում մշակված՝ ցեղասպանության կանխարգելման լավագույն գործելակերպերի օրինակները՝ հաշվի առնելով նրանց տարածաշրջանային և ազգային հատուկ հանգամանքները՝ նպատակ ունենալով կանխարգելման միջոցները, այդ թվում՝ վաղ նախազգուշացման մեխանիզմները և համագործակցության ձևերն ամրապնդելու համար փոխանակել փորձն ու լավագույն գործելակերպերը։

18. Հորդորում է Կառավարություններին, մարդու իրավունքների վերաբերյալ կրթության խթանմանը զուգահեռ՝ միջազգային և տարածաշրջանային կազմակերպությունների և քաղաքացիական հասարակության հետ համագործակցությամբ, շարունակել Կոնվենցիայով ամրագրված սկզբունքների վերաբերյալ գիտելիքների տարածումը՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով կանխարգելման սկզբունքներին։

19. Ընդգծում է այն կարևոր դերը, որ կարող է ունենալ կրթությունը, այդ թվում՝ մարդու իրավունքների վերաբերյալ կրթությունը՝ ցեղասպանության կանխարգելման հարցում, և այնուհետև հորդորում է Կառավարություններին՝ անհրաժեշտության դեպքում խթանել ցեղասպանության կանխարգելմանը նպաստող կրթական ծրագրերն ու նախագծերը։

20. Նշում է ցեղասպանության կանխարգելման վաղ նախազգուշացման մեխանիզմները, ինչպես նաև կանխարգելման այլ կարողություններ ամրապնդելու նպատակով Միավորված ազգերի կազմակերպության կողմից Անդամ պետություններին վերապատրաստման դասընթացներ և տեխնիկական աջակցություն տրամադրելու մասին և հորդորում է Անդամ պետություններին անհրաժեշտության դեպքում քննարկել այդպիսի աջակցություն պահանջելու հարցը։

21. Առաջարկում է պետություններին՝ որպես կանխարգելիչ միջոց նախատեսել այնպիսի համապատասխան եղանակներ, որոնք կարող են ներառել ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների զոհերի հիշատակի ազգային օրերի սահմանումը, ինչը կապահովի, որ այդպիսի հրեշավոր հանցագործությունները երբեք չմոռացվեն, ինչպես նաև յուրաքանչյուրի համար անցյալից դասեր քաղելու և ավելի անվտանգ ապագա կերտելու հնարավորություն կստեղծի։

22. Առաջարկում է, որ Գլխավոր ասամբլեան դեկտեմբերի 9-ը հռչակի Ցեղասպանության հանցագործության զոհերի հիշատակի ու արժանապատվության և այդ հանցագործության կանխարգելման միջազգային օր՝ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի և ցեղասպանության հանցագործության դեմ պայքարի և այն կանխարգելելու հարցում դրա վերաբերյալ իրազեկվածության մակարդակը բարձրացնելու նպատակով։

23. Առաջարկում է Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականին շարունակել գործողություններ իրականացնել՝ իր մանդատին համապատասխան, այդ թվում՝ այս բանաձևին հաջորդող գործողություններ՝ Պետություններին իրենց պահանջի հիման վրա ուղղորդում, աջակցություն և հետագա գործողությունների վերաբերյալ տեղեկություններ տրամադրելու միջոցով։

24. Հրավիրում է Հատուկ խորհրդականին իր 35-րդ նստաշրջանին Մարդու իրավունքների խորհրդի հետ տեղի ունեցող՝ իր պարտականությունների կատարման առաջընթացի վերաբերյալ ինտերակտիվ երկխոսությանը։

25. Խնդրում է Գլխավոր քարտուղարին կազմել ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով համակարգման կենտրոնների և ցանցերի ցուցակ՝ Անդամ պետություններից ստացված թարմացված տեղեկություններով։

26. Որոշում է շարունակել այս հարցի վերաբերյալ իր ուսումնասիրությունը՝ իր աշխատանքային ծրագրին համապատասխան։

59-րդ հանդիպում
2015 թվականի մարտի 27

[Ընդունվել է առանց քվեարկության]

ՈՉ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈւԹՅՈւՆ

A/HRC/RES/22/22

Մարդու իրավունքների խորհուրդ
22-րդ նստաշրջան
Օրակարգի 3-րդ հարց
Մարդու բոլոր իրավունքների, քաղաքացիական,
քաղաքական, տնտեսական, սոցիալական և մշակութային իրավունքների,
այդ թվում՝ զարգանալու իրավունքի խթանում և պաշտպանություն

Մարդու իրավունքների խորհրդի կողմից ընդունված բանաձև

22/22. Ցեղասպանության կանխարգելում

Մարդու իրավունքների խորհուրդը,

ղեկավարվելով Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությամբ, Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրով, «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայով, ինչպես նաև այլ համապատասխան միջազգային փաստաթղթերով,

վկայակոչելով Մարդու իրավունքների խորհրդի 2008 թվականի մարտի 28-ին ընդունված՝ «Ցեղասպանության կանխարգելում» թիվ 7/25 բանաձևը,

հաշվի առնելով, որ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի վաթսունհինգերորդ տարելիցը, որն ընդունվել է 1948 թվականի դեկտեմբերի 9-ին և որի ընդունման հաջորդ օրն ընդունվել է Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը, կարևոր հնարավորություն է տալիս միջազգային համայնքին` բոլոր պետությունների ուշադրությունը հրավիրելու Կոնվենցիայի կարևորության փաստի վրա և կոչ անելու նրանց կրկնապատկել ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու իրենց ջանքերը,

ընդգծելով, որ ցեղասպանության հանցագործությունը Կոնվենցիայում ընդունվում է որպես մարդկությանը մեծ կորուստներ հասցրած նողկալի արհավիրք և այն, որ պահանջվում է հետագա միջազգային համագործակցություն՝ ցեղասպանության հանցագործությունը ժամանակին կանխարգելելու և պատժելու համար:

խորապես մտահոգված լինելով վերջին տարիներին Կոնվենցիայի հիման վրա և Կոնվենցիայով սահմանված կարգով միջազգային համայնքի կողմից ճանաչված ցեղասպանության դեպքերով, ինչպես նաև հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մարդու իրավունքների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումները կարող են հանգեցնել ցեղասպանության,

հաշվի առնելով, որ 1968 թվականի նոյեմբերի 26-ի «Պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների նկատմամբ վաղեմության ժամկետ չկիրառելու մասին» կոնվենցիայի մասնակից պետությունները համաձայնել են, որ այդպիսի հանցագործությունների, այդ թվում՝ ցեղասպանության հանցագործության նկատմամբ չկիրառվի վաղեմության ժամկետ՝ անկախ դրանց կատարման ժամանակից,

հաստատելով, որ այդպիսի հանցագործությունների անպատժելիությունը խրախուսում է դրանց կրկնությունը և լուրջ խոչընդոտ է ժողովուրդների միջև համագործակցության հետագա զարգացման, ինչպես նաև միջազգային խաղաղության և անվտանգության խթանման համար և այն, որ այդպիսի հանցագործությունների անպատժելիության դեմ պայքարը կարևոր գործոն է դրանք կանխելու հարցում,

ընդունելով ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու նպատակով համապատասխան մեխանիզմների և միջոցների զարգացման հարցում միջազգային համայնքի, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում վերջին 65 տարվա ընթացքում գրանցված նշանակալի առաջընթացը, ինչով նպաստել են «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի արդյունավետ կիրարկմանը,

վկայակոչելով Գլխավոր ասամբլեայի 1946 թվականի դեկտեմբերի 11-ի 96 (I) բանաձևը, որով Ասամբլեան, ըստ միջազգային իրավունքի, ցեղասպանությունը ճանաչել է որպես հանցագործություն, ինչպես նաև ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու գործընթացի հաստատմանը և զարգացմանը նպաստած՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում ընդունված բոլոր հերթական բանաձևերը, այդ թվում՝ Ասամբլեայի 2005 թվականի սեպտեմբերի 16-ի 60/1 բանաձևը,

բարձր գնահատելով այն փաստը, որ Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրության մեջ ցեղասպանությունը դասվում է միջազգային համայնքին մտահոգող առավել ծանր հանցագործությունների շարքին, ինչպես նաև ընդունելով Դատարանի և այլ համապատասխան միջազգային քրեական տրիբունալների դերը ցեղասպանության հանցագործության դեպքում հաշվետվողականության մակարդակի բարձրացմանն աջակցելու հարցում,

շեշտելով ցեղասպանության կանխարգելման գործում ճշմարտությունը, արդարադատությունը, հատուցումը և չկրկնվելու երաշխիքները խթանելու կարևորությունը, ինչպես նաև շեշտելով, որ այդպիսի հանցագործություններ կատարողները պետք է ազգային կամ միջազգային մակարդակով ենթարկվեն քրեական պատասխանատվության,

ընդունելով Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի՝ ճշմարտությունն իմանալու իրավունքի վերաբերյալ զեկույցները  և հորդորելով պետություններին ճշմարտությունը, արդարադատությունը, հատուցումը և չկրկնվելու երաշխիքները խթանելու հարցում համագործակցել Հատուկ զեկուցողի հետ,

հորդորելով պետություններին համապատասխան միջոցներով խթանել ճշմարտության հաստատումը՝ որպես անպատժելիության դեմ պայքարի, հաշվետվողականության խթանման կարևոր տարր՝ որպես ցեղասպանության կանխարգելման համապարփակ հաշտեցման գործընթացի մաս,

գիտակցելով, որ ցեղասպանության կանխարգելման հարցում կարևոր գործոն է համարվում ցեղասպանության հիմքում ընկած պատճառների, ինչպես նաև վաղ նախազգուշացման նշանների հայտնաբերումը,

վկայակոչելով, որ Մարդու իրավունքների խորհուրդը Գլխավոր ասամբլեայի կողմից լիազորված է եղել մարդու իրավունքների խախտումների, այդ թվում՝ կոպիտ և պարբերաբար կատարվող խախտումների դեպքերին անդրադառնալու և դրանց վերաբերյալ առաջարկություններ ներկայացնելու համար, և որ այն պետք է խթանի նաև Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում մարդու իրավունքների արդյունավետ համակարգումն ու կարևորումը,

գիտակցելով Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգի կարևոր ներդրումը այնպիսի իրավիճակների կանխմանն ուղղված գործողություններում, որոնց դեպքում կարող է կատարվել ցեղասպանության հանցագործություն,

վերահաստատելով իր լիակատար աջակցությունը Գլխավոր քարտուղարի՝ Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի մանդատի իրականացման հարցում, որը, ի թիվս այլնի, գործում է որպես վաղ նախազգուշացման մեխանիզմ՝ այնպիսի հնարավոր իրավիճակները կանխելու համար, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության,

նշելով Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի գրասենյակի կողմից մշակված վերլուծությունների շրջանակի մասին՝ որպես ցանկացած իրավիճակում ցեղասպանության ռիսկերի գնահատման գործիքներից մեկը, և հորդորելով Անդամ պետություններին, ինչպես նաև տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային կազմակերպություններին, կանխարգելմանն ուղղված իրենց աշխատանքներում համապատասխան շրջանակներն օգտագործել որպես ուղեցույց,

գոհունակությամբ նշելով Մարդու իրավունքների խորհուրդ ներկայացված՝ Հինգ կետից բաղկացած գործողությունների ծրագրի  և Հատուկ խորհրդականի գործունեության  իրականացման վերաբերյալ Գլխավոր քարտուղարի զեկույցները ներկայացնելու, ինչպես նաև Խորհրդի երրորդ, յոթերորդ և տասներորդ նստաշրջաններին Հատուկ խորհրդականի հետ անցկացվող երեք ինտերակտիվ երկխոսություններ կազմակերպելու մասին,

վկայակոչելով 2005 թվականի Համաշխարհային գագաթաժողովի վերջնական փաստաթուղթը,

ողջունելով Մարդու իրավունքների խորհրդի 7/25 բանաձևի համաձայն 2009 թվականի հունվարին կազմակերպված՝ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի վաթսուներորդ տարելիցին նվիրված սեմինարը և միավորելով պետություններին, Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան մարմիններին և այլ միջազգային ու տարածաշրջանային կազմակերպությունների, քաղաքացիական հասարակությանը և գիտահետազոտական մարմիններին՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգում առկա կանխարգելիչ ռազմավարությունները, նախաձեռնությունները և մեխանիզմները, ինչպես նաև ցեղասպանության կանխարգելման գործում Անդամ պետությունների, տարածաշրջանային մարմինների և մյուս մարմինների դերը քննարկելու համար,

ընդունելով տարածաշրջանային և ենթատարածաշրջանային մակարդակով պայմանավորվածությունների կարևոր դերը ցեղասպանության կանխարգելման գործում, ինչպես նաև արձագանքն այն իրավիճակներին, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության և այս առնչությամբ նշելով Մեծ լճերի տարածաշրջանի վերաբերյալ միջազգային համաժողովի միջոցով՝ Ցեղասպանության հանցագործությունը, պատերազմական հանցագործությունները, մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունները և խտրականության բոլոր ձևերը կանխարգելելու և պատժելու հարցերով տարածաշրջանային կոմիտե ստեղծելու մասին, ինչպես նաև Համաժողովի անդամ պետությունների կողմից համապատասխան ազգային կոմիտեներ ստեղծելու, Լատինական Ամերիկայի՝ ցեղասպանության և զանգվածային վայրագությունների կանխարգելման ցանցի, Եվրոպական Միության՝ ցեղասպանության հարցերով ցանցի, ինչպես նաև այլ ազգային, տարածաշրջանային և միջազգային նախաձեռնությունների մասին,

ընդունելով Ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ տարածաշրջանային այն ֆորումների հաջող արդյունքները, որոնցից չորսն անցկացվել են Ֆնոմ Պենում, 2013 թվականի փետրվարի 28-ից մարտի 1-ը.

1. Վերահաստատում է «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի կարևորությունը՝ որպես ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու համար միջազգային արդյունավետ փաստաթուղթ։

2. Վերահաստատում է յուրաքանչյուր պետության՝ իր բնակչությանը ցեղասպանությունից պաշտպանելու պատասխանատվությունը, ինչը ենթադրում է այդպիսի հանցագործության, այդ թվում՝ դրա հրահրման դեպքի՝ համապատասխան և անհրաժեշտ միջոցներով կանխում։

3. Հորդորում է Անդամ պետություններին ցեղասպանությունը կանխարգելելու համար զարգացնել իրենց կարողությունները՝ անհատական փորձ ձեռք բերելու և կանխարգելմանն ուղղված գործունեությունն ամրապնդելու համար կառավարություններում համապատասխան գերատեսչություններ ստեղծելու միջոցով։

4. Հորդորում է Պետություններին դիտարկել ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով այնպիսի համակարգման կենտրոնների նշանակման հարցը, որոնք կարող են համագործակցել, տեղեկություններ ու լավագույն գործելակերպեր փոխանակել ինչպես միմյանց, այնպես էլ Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի, Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան մարմինների և տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային մեխանիզմների հետ։

5. Իր երախտագիտությունն է հայտնում բոլոր այն պետություններին, որոնք վավերացրել են «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիան կամ միացել են դրան, և, մասնավորապես, այն պետություններին, որոնք վավերացրել են Կոնվենցիան կամ միացել են դրան 2008 թվականի մարտի 28-ին՝ Մարդու իրավունքների խորհրդի կողմից իր 7/25 բանաձևն ընդունելուց հետո:

6. Կոչ է անում այն պետություններին, որոնք դեռևս չեն վավերացրել Կոնվենցիան կամ միացել դրան, քննարկել այդ քայլը ձեռնարկելու բարձր առաջնահերթության հարցը և, անհրաժեշտության դեպքում, ազգային օրենսդրությունը համապատասխանեցնել Կոնվենցիայի դրույթներին:

7. Շեշտում է Կոնվենցիայով ամրագրված սկզբունքների խթանմանն ուղղված ընդլայնված միջազգային այն համագործակցության կարևորությունը, որն իրականացվում է Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի և տարածաշրջանային կազմակերպությունների միջոցով:

8. Կոչ է անում բոլոր պետություններին ցեղասպանության հետագա դեպքերը կանխելու նպատակով համագործակցել, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի միջոցով, մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող այնպիսի խախտումների վաղաժամ հայտնաբերմանը և կանխարգելմանը նպաստող արդեն առկա մեխանիզմների միջև համապատասխան համագործակցությունն ամրապնդելու շուրջ, որոնք չդադարեցվելու դեպքում, կարող են հանգեցնել ցեղասպանության:

9. Գիտակցում է վաղ նախազգուշացման կամ կանխարգելման դեպքերի շուտափույթ ուսումնասիրությանը նպաստելու հարցում Գլխավոր քարտուղարի ունեցած կարևոր դերը, ինչպես պահանջված է Անվտանգության խորհրդի 2001 թվականի օգոստոսի 30-ի 1366 (2001) բանաձևով, և Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի գործառույթները, որը, իր մանդատին համապատասխան, հավաքում է, մասնավորապես, Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի ներսում առկա տեղեկությունները, ցեղասպանության կանխարգելման համար նախատեսված գործողությունների շրջանակներում կապ է պահպանում Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի հետ և աշխատում է զարգացնել Միավորված ազգերի կազմակերպության՝ ցեղասպանության կամ դրա հետ կապված այլ հանցագործությունների վերաբերյալ տեղեկությունները վերլուծելու և համակարգելու կարողությունը:

10. Խնդրում է բոլոր Կառավարություններին լիարժեք կերպով համագործակցել Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի հետ՝ իր աշխատանքը կատարելու հարցում, տրամադրել պահանջվող բոլոր համապատասխան տեղեկությունները և արագ արձագանքել նրա հրատապ դիմումներին։

11. Ընդգծում է Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգի, այդ թվում՝ Մարդու իրավունքների խորհրդի, Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի և համապատասխան հատուկ ընթացակարգերի, ինչպես նաև պայմանագրային մարմինների կարևոր դերը մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումների մասին տեղեկություններ հավաքելու մարտահրավերը հաղթահարելու հարցում՝ դրանով իսկ նպաստելով այնպիսի բարդ իրավիճակների ավելի լավ ընկալմանն ու դրանց վերաբերյալ վաղ նախազգուշացմանը, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության:

12. Վերահաստատում է Մարդու իրավունքների խորհրդի համընդհանուր պարբերական վերանայման մեխանիզմի կարևորությունը, որը կարևոր գործիք է մարդու իրավունքների զարգացման համար, ինչպես նաև խնդրում է պետություններին, անհրաժեշտության դեպքում, ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների կանխարգելման վերաբերյալ տեղեկությունները ներառել իրենց ազգային զեկույցներում։

13. Հորդորում է Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականին և Գերագույն հանձնակատարին ավելի ընդլայնել տեղեկությունների կանոնավոր փոխանակումն իրենց գրասենյակների և Հատուկ խորհրդականի ու բոլոր համապատասխան հատուկ ընթացակարգերի, այդ թվում՝ այն անձանց մարդու իրավունքների ամրապնդման և պաշտպանության հարցերով զբաղվողների միջև, որոնք պատկանում են «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածում նշված ազգային, էթնիկ, ռասայական կամ կրոնական խմբերին, ինչպես նաև շարունակել համագործակցությունը համապատասխան միջազգային, տարածաշրջանային և ենթատարածաշրջանային կազմակերպությունների, մարդու իրավունքների ազգային կառույցների և քաղաքացիական հասարակության հետ:

14. Վերահաստատում է Կոնվենցիայով սահմանվածի համաձայն ցեղասպանության հանգեցնող բարդ իրավիճակներին անդրադառնալիս մի շարք տարբեր այնպիսի գործոնների շտապ և համապարփակ ուսումնասիրության կարևորությունը, ինչպիսիք իրավաբանական գործոնները և այն հնարավոր նախազգուշական նշաններն են, որոնք, ի թիվս այլնի, ներկայացված են Հինգ կետից բաղկացած գործողությունների ծրագրի վերաբերյալ գլխավոր քարտուղարի զեկույցում2 և Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի վերլուծությունների շրջանակում, ինչպես օրինակ՝ ռիսկային խմբերի առկայությունը, մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումները, պարբերաբար կրկնվող խտրականության դեպքերի թվի աճը, ինչպես նաև ազգային, էթնիկ, ռասայական կամ կրոնական խմբերին պատկանող անձանց ուղղված ատելության քարոզչություն տարածելու դեպքերը, հատկապես եթե դրանք արտահայտվում են բռնության փաստացի կամ հնարավոր պոռթկման համատեքստում:

15. Հորդորում է պետություններին ցեղասպանության կանխարգելման խնդիրը լուծելու համար մասնակցել համապատասխան միջազգային և տարածաշրջանային ֆորումներին, այդ թվում, ի թիվս այլնի, տարածաշրջանային և տվյալ հարցով զբաղվող կազմակերպությունների և դրանց՝ մարդու իրավունքների հարցերով զբաղվող մարմինների տարեկան հանդիպումներին, որոնք նվիրված են Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրին և «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիային:

16. Առաջարկում է Անդամ պետություններին, ինչպես նաև տարածաշրջանային ու ենթատարածաշրջանային կազմակերպություններին, անհրաժեշտության դեպքում ուսումնասիրել այլ տարածաշրջաններում մշակված՝ ցեղասպանության կանխարգելման լավագույն գործելակերպերի օրինակները՝ հաշվի առնելով նրանց տարածաշրջանային և ազգային հատուկ հանգամանքները՝ նպատակ ունենալով կանխարգելման միջոցները, այդ թվում՝ վաղ նախազգուշացման մեխանիզմները և համագործակցության ձևերն ամրապնդելու համար փոխանակել փորձն ու լավագույն գործելակերպերը:

17. Հորդորում է Կառավարություններին, մարդու իրավունքների վերաբերյալ կրթության խթանմանը զուգահեռ՝ միջազգային և տարածաշրջանային կազմակերպությունների և քաղաքացիական հասարակության հետ համագործակցությամբ, շարունակել Կոնվենցիայով ամրագրված սկզբունքների վերաբերյալ գիտելիքների տարածումը՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով կանխարգելման սկզբունքներին:

18. Ընդգծում է այն կարևոր դերը, որ կարող է ունենալ կրթությունը, այդ թվում՝ մարդու իրավունքների վերաբերյալ կրթությունը՝ ցեղասպանության կանխարգելման հարցում, և այնուհետև հորդորում է Կառավարություններին՝ անհրաժեշտության դեպքում խթանել ցեղասպանության կանխարգելմանը նպաստող կրթական ծրագրերն ու նախագծերը:

19. Նշում է ցեղասպանության կանխարգելման վաղ նախազգուշացման մեխանիզմները, ինչպես նաև կանխարգելման այլ կարողություններ ամրապնդելու նպատակով Միավորված ազգերի կազմակերպության կողմից Անդամ պետություններին վերապատրաստման դասընթացներ և տեխնիկական աջակցություն տրամադրելու մասին և հորդորում է Անդամ պետություններին անհրաժեշտության դեպքում քննարկել այդպիսի աջակցություն պահանջելու հարցը:

20. Առաջարկում է պետություններին՝ որպես կանխարգելիչ միջոց նախատեսել այնպիսի համապատասխան եղանակներ, որոնք կարող են ներառել ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների զոհերի հիշատակի ազգային օրերի սահմանումը, ինչը կապահովի, որ այդպիսի հրեշավոր հանցագործությունները երբեք չմոռացվեն, ինչպես նաև յուրաքանչյուրի համար անցյալից դասեր քաղելու և ավելի անվտանգ ապագա կերտելու հնարավորություն կստեղծի:

21. Խնդրում է Գերագույն հանձնակատարին առկա ռեսուրսների շրջանակներում իր քսանհինգերորդ նստաշրջանի ընթացքում կազմակերպել «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի վաթսունհինգերորդ տարելիցին նվիրված բարձր մակարդակի խմբային քննարկում՝ Անդամ պետությունների, Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան մարմինների, գործակալությունների և այլ համապատասխան շահագրգիռ կողմերի մասնակցությամբ և խնդրում է նաև Գերագույն հանձնակատարի գրասենյակին պատրաստել և ներկայացնել խմբային քննարկման վերաբերյալ համառոտ զեկույց:

22. Հրավիրում է Գլխավոր քարտուղարի՝ Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականին իր քսանհինգերորդ նստաշրջանին տեղի ունեցող՝ Հատուկ խորհրդականի մանդատի ստեղծման տասներորդ տարելիցին նվիրված ինտերակտիվ երկխոսությանը:

23. Որոշում է շարունակել այս հարցի վերաբերյալ իր ուսումնասիրությունը՝ իր աշխատանքային ծրագրին համապատասխան։

49-րդ հանդիպում
2013 թվականի մարտի 22

[Ընդունվել է առանց քվեարկության]

ՈՉ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈւԹՅՈւՆ

Մարդու իրավունքների խորհուրդ

Բանաձև 7/25. Ցեղասպանության կանխարգելում

Մարդու իրավունքների խորհուրդը,

ղեկավարվելով Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությամբ, Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրով, «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայով, ինչպես նաև այլ համապատասխան միջազգային փաստաթղթերով,

հաշվի առնելով, որ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի վաթսուներորդ տարելիցը, որն ընդունվել է 1948 թվականի դեկտեմբերի 9-ին, և որի ընդունման հաջորդ օրն ընդունվել է Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը, կարևոր հնարավորություն է տալիս միջազգային համայնքին` բոլոր պետությունների ուշադրությունը հրավիրելու Կոնվենցիայի կարևորության փաստի վրա և կոչ անելու նրանց կրկնապատկելու ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու իրենց ջանքերը,

ընդգծելով, որ ցեղասպանության հանցագործությունը Կոնվենցիայում ընդունվում է որպես մարդկությանը մեծ կորուստներ հասցրած նողկալի արհավիրք և այն, որ պահանջվում է հետագա միջազգային համագործակցություն՝ ցեղասպանության հանցագործությունը ժամանակին կանխարգելելու և պատժելու համար,

խորապես մտահոգված լինելով վերջին տարիներին Կոնվենցիայի հիման վրա և Կոնվենցիայով սահմանված կարգով միջազգային համայնքի կողմից ճանաչված ցեղասպանության դեպքերով, ինչպես նաև հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մարդու իրավունքների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումները կարող են հանգեցնել ցեղասպանության,

հաշվի առնելով, որ 1968 թվականի նոյեմբերի 26-ի «Պատերազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների նկատմամբ վաղեմության ժամկետ չկիրառելու մասին» կոնվենցիայի մասնակից պետությունները համաձայնել են, որ այդպիսի հանցագործությունների, այդ թվում՝ ցեղասպանության հանցագործության նկատմամբ չկիրառվի վաղեմության ժամկետ՝ անկախ դրանց կատարման ժամանակից,

հաստատելով, որ այդպիսի հանցագործությունների անպատժելիությունը խրախուսում է դրանց կրկնությունը և լուրջ խոչընդոտ է ժողովուրդների միջև համագործակցության հետագա զարգացման, ինչպես նաև միջազգային խաղաղության և անվտանգության խթանման համար և այն, որ այդպիսի հանցագործությունների անպատժելիության դեմ պայքարը կարևոր գործոն է դրանք կանխելու հարցում,

ընդունելով ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու նպատակով համապատասխան մեխանիզմների ու միջոցների զարգացման հարցում միջազգային համայնքի, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում վերջին 60 տարվա ընթացքում գրանցված նշանակալի առաջընթացը, ինչով նպաստել են Կոնվենցիայի արդյունավետ կիրարկմանը,

վկայակոչելով Գլխավոր ասամբլեայի 1946 թվականի դեկտեմբերի 11-ի 96 (I) բանաձևը, որով Ասամբլեան, ըստ միջազգային իրավունքի, ցեղասպանությունը ճանաչել է որպես հանցագործություն, ինչպես նաև ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու գործընթացի հաստատմանը և զարգացմանը նպաստած՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգում ընդունված բոլոր հերթական բանաձևերը, այդ թվում՝ Ասամբլեայի 2005 թվականի սեպտեմբերի 16-ի 60/1 բանաձևը,

բարձր գնահատելով այն փաստը, որ Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրության մեջ ցեղասպանությունը դասվում է միջազգային համայնքին մտահոգող առավել ծանր հանցագործությունների շարքին, ինչպես նաև ընդունելով Դատարանի և այլ համապատասխան միջազգային քրեական տրիբունալների դերը ցեղասպանության հանցագործության դեպքում հաշվետվողականության մակարդակի բարձրացմանն աջակցելու հարցում,

վկայակոչելով, որ Խորհուրդը լիազորված է Գլխավոր ասամբլեայի կողմից՝ մարդու իրավունքների խախտումների, այդ թվում՝ կոպիտ և պարբերաբար կատարվող խախտումների դեպքերին անդրադառնալու և դրանց վերաբերյալ առաջարկություններ ներկայացնելու համար, և որ այն պետք է խթանի նաև Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի շրջանակներում մարդու իրավունքների արդյունավետ համակարգումն ու կարևորումը,

գիտակցելով Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգի կարևոր ներդրումը այնպիսի իրավիճակների կանխմանն ուղղված գործողություններում, որոնց դեպքում կարող է կատարվել ցեղասպանության հանցագործություն,

վերահաստատելով իր լիակատար աջակցությունը Գլխավոր քարտուղարի՝ Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի մանդատի իրականացման հարցում, որը, ի թիվս այլնի, գործում է որպես վաղ նախազգուշացման մեխանիզմ՝ այնպիսի հնարավոր իրավիճակները կանխելու համար, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության,

գոհունակությամբ նշելով Մարդու իրավունքների խորհուրդ ներկայացված՝ Հինգ կետից բաղկացած գործողությունների ծրագրի և Հատուկ խորհրդականի գործունեության իրականացման վերաբերյալ Գլխավոր քարտուղարի զեկույցները (E/CN.4/2006/84 և A/HRC/7/37) ներկայացնելու, ինչպես նաև Խորհրդի երրորդ և հերթական նստաշրջաններին Հատուկ խորհրդականի հետ անցկացվող երկու ինտերակտիվ երկխոսություններ կազմակերպելու մասին.

1. Վերահաստատում է «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի կարևորությունը՝ որպես ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու համար միջազգային արդյունավետ փաստաթուղթ։

2. Իր երախտագիտությունն է հայտնում բոլոր այն պետություններին, որոնք վավերացրել են «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիան կամ միացել են դրան և, մասնավորապես, այն պետություններին, որոնք վավերացրել են Կոնվենցիան կամ միացել են դրան Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի կողմից 2005 թվականի ապրիլի 20-ի 2005/62 բանաձևի ընդունմանը հաջորդող տարիներին։

3. Կոչ է անում այն պետություններին, որոնք դեռևս չեն վավերացրել Կոնվենցիան կամ միացել դրան, քննարկել այդ քայլը ձեռնարկելու բարձր առաջնահերթության հարցը և, անհրաժեշտության դեպքում, ազգային օրենսդրությունը համապատասխանեցնել Կոնվենցիայի դրույթներին։

4. Վերահաստատում է յուրաքանչյուր պետության՝ իր բնակչությանը ցեղասպանությունից պաշտպանելու պատասխանատվությունը, ինչը ենթադրում է այդպիսի հանցագործության, այդ թվում՝ դրա հրահրման դեպքի՝ համապատասխան և անհրաժեշտ միջոցներով կանխում։

5. Շեշտում է Կոնվենցիայով ամրագրված սկզբունքների խթանմանն ուղղված՝ ընդլայնված միջազգային այն համագործակցության կարևորությունը, որն իրականացվում է Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի և տարածաշրջանային կազմակերպությունների միջոցով։

6. Կոչ է անում բոլոր պետություններին ցեղասպանության հետագա դեպքերը կանխելու նպատակով համագործակցել, այդ թվում՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի միջոցով, մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող այնպիսի խախտումների վաղաժամ հայտնաբերմանը և կանխարգելմանը նպաստող առկա մեխանիզմների միջև համապատասխան համագործակցությունն ամրապնդելու շուրջ, որոնք չդադարեցվելու դեպքում կարող են հանգեցնել ցեղասպանության։

7. Գիտակցում է վաղ նախազգուշացման կամ կանխարգելման դեպքերի շուտափույթ ուսումնասիրությանը նպաստելու հարցում Գլխավոր քարտուղարի ունեցած կարևոր դերը, ինչպես պահանջվում է Անվտանգության խորհրդի 2001 թվականի օգոստոսի 30-ի 1366 (2001) բանաձևով, և Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականի գործառույթները, որն, իր մանդատին համապատասխան, հավաքում է, մասնավորապես, Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի ներսում առկա տեղեկությունները, ցեղասպանության կանխարգելման համար նախատեսված գործողությունների շրջանակներում կապ է պահպանում Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի հետ և աշխատում է զարգացնել Միավորված ազգերի կազմակերպության՝ ցեղասպանության կամ դրա հետ կապված այլ հանցագործությունների վերաբերյալ տեղեկությունները վերլուծելու և համակարգելու կարողությունը։

8. Ողջունում է իր 62/238 բանաձևում ներկայացված՝ Հատուկ խորհրդականի մանդատը պահպանելու, նրա պաշտոնը մինչև Գլխավոր քարտուղարի տեղակալի պաշտոն բարձրացնելու, ինչպես նաև նրա պաշտոնն ամրապնդելու մասին Գլխավոր քարտուղարի և Գլխավոր ասամբլեայի որոշումները։

9. Խնդրում է բոլոր Կառավարություններին լիարժեք կերպով համագործակցել Հատուկ խորհրդականի հետ՝ իր աշխատանքը կատարելու հարցում, տրամադրել պահանջվող բոլոր համապատասխան տեղեկությունները և արագ արձագանքել նրա հրատապ դիմումներին։

10. Ընդգծում է Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների համակարգի, այդ թվում՝ Խորհրդի, Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի և համապատասխան հատուկ ընթացակարգերի, ինչպես նաև պայմանագրային մարմինների կարևոր դերը մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումների մասին տեղեկություններ հավաքելու մարտահրավերը հաղթահարելու հարցում՝ դրանով իսկ նպաստելով այնպիսի բարդ իրավիճակների ավելի լավ ընկալմանն ու դրանց վերաբերյալ վաղ նախազգուշացմանը, որոնք կարող են հանգեցնել ցեղասպանության։

11. Հորդորում է Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով հատուկ խորհրդականին և Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարին ավելի ընդլայնել տեղեկությունների կանոնավոր փոխանակումն իրենց գրասենյակների և Հատուկ խորհրդականի ու բոլոր համապատասխան հատուկ ընթացակարգերի, այդ թվում՝ այն անձանց մարդու իրավունքների ամրապնդման և պաշտպանության հարցերով զբաղվողների միջև, որոնք պատկանում են «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածում նշված ազգային, էթնիկ, ռասայական կամ կրոնական խմբերին։

12. Ընդգծում է Կոնվենցիայով սահմանվածի համաձայն՝ ցեղասպանության հանգեցնող բարդ իրավիճակներին անդրադառնալիս մի շարք տարբեր այնպիսի գործոնների շտապ և համապարփակ ուսումնասիրության կարևորությունը, ինչպիսիք են իրավաբանական գործոնները, ռիսկային խմբերի առկայությունը, մարդու իրավունքների զանգվածային, լուրջ և պարբերաբար կատարվող խախտումները, ինչպես նաև պարբերաբար կրկնվող խտրականության դեպքերի թվի աճը, ազգային, էթնիկ, ռասայական կամ կրոնական խմբերին պատկանող անձանց ուղղված ատելության քարոզչության տարածման դեպքերը, հատկապես եթե դրանք արտահայտվում են բռնության փաստացի կամ հնարավոր պոռթկման համատեքստում։

13. Հորդորում է պետություններին ցեղասպանության կանխարգելման խնդիրը լուծելու համար մասնակցել համապատասխան միջազգային և տարածաշրջանային ֆորումներին, այդ թվում, ի թիվս այլնի, տարածաշրջանային և տվյալ հարցով զբաղվող կազմակերպությունների և դրանց՝ մարդու իրավունքների հարցերով զբաղվող մարմինների տարեկան հանդիպումներին, Դուրբանի հռչակագրի և Գործողությունների ծրագրի իրականացման հարցով վերանայման համաժողովի նախապատրաստական գործընթացին և Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի վաթսուներորդ տարելիցին նվիրված բոլոր համաժողովներին։

14. Հորդորում է Կառավարություններին, մարդու իրավունքների վերաբերյալ կրթության խթանմանը զուգահեռ՝ միջազգային և տարածաշրջանային կազմակերպությունների և քաղաքացիական հասարակության հետ համագործակցությամբ, գիտելիքներ տարածել Կոնվենցիայով ամրագրված սկզբունքների վերաբերյալ՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով կանխարգելման սկզբունքներին։

15. Խնդրում է Գերագույն հանձնակատարին՝ Պետությունների, Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան գործակալությունների, պայմանագրային մարմինների դիրքորոշումներն իմանալու նպատակով, տարածել Գլխավոր քարտուղարի՝ Խորհուրդ ներկայացված զեկույցները և այդ զեկույցների, ինչպես նաև ցեղասպանության հանգեցնող հնարավոր նախազգուշացման նշանների վերաբերյալ հատուկ ընթացակարգերը (E/CN.4/2006/84) և իր 10-րդ նստաշրջանին այդ մասին զեկուցել Խորհրդին։

16. Առաջարկում է Գերագույն հանձնակատարին «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի վաթսուներորդ տարելիցը նշելու համար, որպես բարձր առաջնահերթության հարց և Պետությունների հետ խորհրդակցությամբ, առկա ռեսուրսներով կազմակերպել և իրականացնել տարելիցի համապատասխան միջոցառումներ՝ չմոռանալով նաև Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի տարելիցը նշելու մասին։

17. Նաև առաջարկում է Գերագույն հանձնակատարին, որպես տարելիցի միջոցառումների մի մաս, ինչպես նաև որպես կանխարգելիչ ռազմավարությունների մշակման գործընթացին աջակցություն, առկա ռեսուրսներով կազմակերպել ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ սեմինար՝ Պետությունների, Միավորված ազգերի կազմակերպության համապատասխան մարմինների և այլ միջազգային ու տարածաշրջանային կազմակերպությունների, քաղաքացիական հասարակության, ինչպես նաև գիտահետազոտական մարմինների մասնակցությամբ, և հրապարակել սեմինարի արդյունքների վերաբերյալ փաստաթուղթ։

18. Խնդրում է Գլխավոր քարտուղարին իր 10-րդ նստաշրջանին Խորհրդի համար հասանելի դարձնել Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի՝ ցեղասպանության կանխարգելմանն ուղղված աշխատանքների և Հատուկ խորհրդականի գործունեության վերաբերյալ թարմացված զեկույցը և Հատուկ խորհրդականին հրավիրում է նույն նստաշրջանին Խորհրդի հետ տեղի ունեցող՝ իր պարտականությունների կատարման առաջընթացի վերաբերյալ ինտերակտիվ երկխոսությանը։

19. Որոշում է շարունակել այս հարցի ուսումնասիրությունը՝ իր աշխատանքային ծրագրին համապատասխան։

41-րդ հանդիպում
2008 թվականի մարտի 28

Ընդունվել է առանց քվեարկության

 ՄԱԿ մարդու իրավունքների խորհրդի Ցեղասպանության կանխարգելում խորագրով բանաձև, 2008

 

ՈՉ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈւԹՅՈւՆ

69/323. Ցեղասպանության հանցագործության զոհերի հիշատակի ու արժանապատվության և այդ հանցագործության կանխարգելման միջազգային օր

Գլխավոր ասամբլեան,

ղեկավարվելով Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությամբ, Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրով , «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայով  և այլ համապատասխան միջազգային փաստաթղթերով,

վկայակոչելով իր՝ 1946 թվականի դեկտեմբերի 11-ի 96 (I), 1948 թվականի դեկտեմբերի 9-ի 260 A (III) և 1998 թվական  ի դեկտեմբերի 2-ի 53/43 բանաձևերը և Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի շրջանակներում ընդունված մյուս համապատասխան բանաձևերը, որոնք նպաստել են ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու գործընթացի հաստատմանն ու զարգացմանը,

վկայակոչելով նաև ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ՝ Մարդու իրավունքների խորհրդի 2008 թվականի մարտի 28-ի 7/25 , 2013 թվականի մարտի 22-ի 22/22  և 2015 թվականի մարտի 27-ի 28/34 բանաձևերը,

վերահաստատելով 1948 թվականի դեկտեմբերի 9-ին ընդունված Կոնվենցիայի կարևորությունը՝ որպես ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու համար միջազգային արդյունավետ փաստաթուղթ,

ընդունելով, որ Կոնվենցիայով սահմանված ցեղասպանության հանցագործության զոհերը և ցեղասպանության հանցագործությունից տուժած այլ անձինք այս մասին հիշատակելու կոչ են անում, ինչը կարևոր դեր է խաղում ցեղասպանության կանխարգելման գործում,

վերահաստատելով յուրաքանչյուր պետության՝ իր բնակչությանը ցեղասպանությունից պաշտպանելու պատասխանատվությունը, ինչը ենթադրում է այդպիսի հանցագործության, այդ թվում՝ դրա հրահրման դեպքի՝ համապատասխան և անհրաժեշտ միջոցներով կանխում և այն փաստը, որ ցեղասպանության հանցագործության անպատժելիության դեմ պայքարը կարևոր գործոն է այն կանխարգելելու համար,

վերահաստատելով իր՝ Միջազգային տարիներ հռչակելու վերաբերյալ 1998 թվականի դեկտեմբերի 15-ի 53/199 և 2006 թվականի դեկտեմբերի 20-ի 61/185 բանաձևերը, ինչպես նաև Տնտեսական և սոցիալական հարցերով խորհրդի՝ 1980 թվականի հուլիսի 25-ի Միջազգային տարիների և հիշատակի օրերի վերաբերյալ 1980/67 բանաձևը, մասնավորապես, դրանք հռչակելու համաձայնեցված չափորոշիչների վերաբերյալ հավելվածի 1-10-րդ պարբերությունները, ինչպես նաև 13-րդ և 14-րդ պարբերությունները, որտեղ նշվում է, որ միջազգային օր կամ տարի չպետք է հռչակվի, քանի դեռ դրա կազմակերպման և ֆինանսավորման հետ կապված հիմնական միջոցառումները չեն իրականացվել.

1.Որոշում է դեկտեմբերի 9-ը հռչակել Ցեղասպանության հանցագործության զոհերի հիշատակի ու արժանապատվության և այդ հանցագործության կանխարգելման միջազգային օր:

2.Հորդորում է Անդամ և դիտորդ հանդիսացող բոլոր պետություններին, Միավորված ազգերի կազմակերպության համակարգի բոլոր կազմակերպություններին և այլ միջազգային ու տարածաշրջանային կազմակերպություններին և քաղաքացիական հասարակությանը, այդ թվում՝ հասարակական կազմակերպություններին և անհատներին հետևել Միջազգային օրվան՝ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի2 և Կոնվենցիայով սահմանված ցեղասպանության հանցագործության դեմ պայքարի և կանխարգելման գործում դրա դերի վերաբերյալ իրազեկվածության մակարդակը բարձրացնելու նպատակով, և բարձր պահել զոհերի հիշատակն ու պատիվը.

3.Շեշտում է այն փաստը, որ սույն բանաձևի իրականացումից բխող բոլոր գործողությունների հետ կապված ծախսերը պետք է կատարվեն կամավոր վճարումների հաշվին.

4.Խնդրում է Գլխավոր քարտուղարին սույն բանաձևը ներկայացնել բոլոր Անդամ պետությունների, Միավորված ազգերի կազմակերպության կազմակերպությունների և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների ուշադրությանը՝ պատշաճ ձևով հետևելու համար։

103-րդ լիագումար նիստ
2015 թվականի սեպտեմբերի 11

ՈՉ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈւԹՅՈւՆ

Եվրոպայում Անվտանգության և
համագործակցության կազմակերպություն
Նախարարական խորհուրդ
Հելսինկի 2008

MC.DOC/3/08
5 դեկտեմբերի 2008

Տասնվեցերորդ հանդիպման երկրորդ օր
MC(16) Journal N2, հարց՝ 8

ՆԱԽԱՐԱՐԱԿԱՆ ՀՌՉԱԿԱԳԻՐ
ՑԵՂԱՍՊԱՆՈւԹՅԱՆ ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈւԹՅՈւՆԸ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼԵԼՈւ ԵՎ ՊԱՏԺԵԼՈւ ՄԱՍԻՆ ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ
60-ՐԴ ՏԱՐԵԼԻՑԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ

Մենք՝ ԵԱՀԿ Նախարարական խորհրդի անդամներս, նշում ենք Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր ասամբլեայի կողմից 1948թ. դեկտեմբերի 9-ին ընդունված Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին կոնվենցիայի 60-րդ տարելիցը (այսուհետև՝ Կոնվենցիա):

Մենք հաստատում ենք, որ Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը ճանաչել է մարդկային ընտանիքի բոլոր անդամներին բնորոշ արժանապատվությունը և հավասար ու անկապտելի իրավունքները՝ որպես աշխարհում ազատության, արդարության և խաղաղության հիմք, ինչպես նաև կրկնում ենք Հելսինկիի եզրափակիչ ակտում ամրագրված համապատասխան հանձնառությունները:
Մենք վերահաստատում ենք Կոնվենցիայի՝ որպես ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և պատժի կարևոր միջազգային գործիքի նշանակությունը:

Մենք կոչ ենք անում մասնակից պետություններին, որոնք դեռևս չեն արել դա, դիտարկել, ինչքան հնարավոր է շուտ, Կոնվենցիայի անդամ և ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և պատժի այս համաշխարհային մեխանիզմի մաս դառնալը:  Մենք այնուհետև կոչ ենք անում Կոնվենցիայի կողմերին ավելացնել և ուժեղացնել իրենց գործողությունները՝ ուղղված Կոնվենցիայով ստանձնած իրենց պարտավորությունների ամբողջական իրականացմանը:

Մենք նշում ենք, որ Միավորված ազգերի կազմակերպությունը, ընդունելով Կոնվենցիան, ճանաչել է, որ ցեղասպանության հանցագործությունը զազրելի ոճիր է, որը մարդկությանը հսկայական կորուստներ է պատճառել և վստահ է եղել, որ ցեղասպանության հանցագործության արագ կանխարգելումը և պատիժը խթանելու համար անհրաժեշտ է միջազգային համագործակցություն:

Մենք ճանաչում ենք, որ միջազգային իրավունքի համաձայն ցեղասպանությունը լրջագույն հանցագործություններից է, որը դատապարտվում է ողջ միջազգային հանրության կողմից և չի կարող երբևիցե արդարացվել:

ԿՈՆՎԵՆՑԻԱ
ՑԵՂԱՍՊԱՆՈւԹՅԱՆ ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈւԹՅՈւՆԸ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼԵԼՈւ ԵՎ ՊԱՏԺԵԼՈւ ՄԱՍԻՆ

Հաստատվել է և առաջարկվել է ստորագրության, վավերացման և մասնակցության ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի 260 A (III) 9 դեկտեմբերի 1948 թ. Բանաձևով,

Ուժի մեջ է մտել 1951 թ. հունվարի 12-ին

Պայմանավորվող կողմերը,

հաշվի առնելով, որ Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր ասամբլեան իր 1946 թ. դեկտեմբերի 11-ի 96 (1) բանաձևում հայտարարել է, որ միջազգային իրավունքի համաձայն ցեղասպանությունը հանցագործություն է և հակասում է Միավորված ազգերի կազմակերպության ոգուն ու նպատակներին, և որ քաղաքակիրթ աշխարհը դատապարտում է այն,

ընդունելով, որ պատմության բոլոր ժամանակաշրջաններում ցեղասպանությունը մեծ կորուստներ է պատճառել մարդկությանը, և

համոզված լինելով, որ մարդկությունն այդ նողկալի արհավիրքից ազատելու համար անհրաժեշտ է միջազգային համագործակցություն.
սույնով համաձայնում են ներքոհիշյալի շուրջ.

ՀՈԴՎԱԾ 1
Պայմանավորվող կողմերը հաստատում են, որ ցեղասպանությունը, անկախ նրանից` կատարվում է խաղաղ, թե պատերազմական պայմաններում, ըստ միջազգային իրավունքի հանցագործություն է, որը նրանք պարտավորվում են կանխարգելել և պատժել այն կատարելու համար:

ՀՈԴՎԱԾ 2
Սույն Կոնվենցիայում ցեղասպանություն նշանակում է հետևյալ գործողություններից ցանկացածը` կատարված ազգային, էթնիկական, ցեղական կամ կրոնական որևէ խմբի, որպես այդպիսին, լրիվ կամ մասնակի ոչնչացման մտադրությամբ.
(ա) այդ խմբի անդամների սպանությունը,
(բ) այդ խմբի անդամներին մարմնական լուրջ վնասվածքներ կամ մտավոր վնաս պատճառելը,
(գ) որևէ խմբի համար կյանքի այնպիսի պայմանների միտումնավոր ստեղծումը, որոնք ուղղված են նրա լրիվ կամ մասնակի ֆիզիկական ոչնչացմանը,
(դ) այդ խմբի միջավայրում մանկածնությունը կանխելուն միտված միջոցների իրականացումը,
(ե) երեխաների բռնի փոխանցումը մարդկային մի խմբից մյուսին:

ՀՈԴՎԱԾ 3
Պատժելի են հետևյալ արարքները`
(ա) ցեղասպանությունը,
(բ) ցեղասպանություն կատարելու նպատակով դավադրությունը,
(գ) ցեղասպանության ուղղակի և հրապարակային հրահրումը,
(դ) ցեղասպանություն կատարելու փորձը,
(ե) հանցակցությունը ցեղասպանության կատարման մեջ:

ՀՈԴՎԱԾ 4
Ցեղասպանություն կամ 3-րդ հոդվածում թվարկված որևէ արարք կատարած անձինք ենթակա են պատժի` անկախ այն բանից, նրանք սահմանադրությամբ պատասխանատու ղեկավարներ են, թե պաշտոնատար կամ մասնավոր անձինք:

ՀՈԴՎԱԾ 5
Պայմանավորվող կողմերը պարտավորվում են սույն Կոնվենցիայի դրույթները գործողության մեջ դնելու համար ընդունել իրենց սահմանադրություններին համապատասխան անհրաժեշտ օրենսդրություն և, մասնավորապես, սահմանել արդյունավետ պատժամիջոցներ ցեղասպանության մեջ կամ 3-րդ հոդվածում նշված մյուս արարքներից որևէ մեկում մեղավոր անձանց համար:

ՀՈԴՎԱԾ 6
Այն անձինք, որոնք մեղադրվում են ցեղասպանություն կամ 3-րդ հոդվածում թվարկված որևէ արարք կատարելու մեջ, դատվում են այն երկրի իրավասու դատարանի կողմից, որի տարածքում կատարվել է այդ հանցագործությունը, կամ այնպիսի միջազգային քրեական դատարանի կողմից, որը կարող է իրավազորություն ունենալ սույն Կոնվենցիայի` այդ իրավազորությունը ճանաչած կողմերի նկատմամբ:

ՀՈԴՎԱԾ 7
Ցեղասպանությունը և 3-րդ հոդվածում թվարկված մյուս արարքները հանձնման նպատակների համար չեն դիտվում որպես քաղաքական հանցագործություններ:
Նման դեպքերում Պայմանավորվող կողմերը պարտավորվում են հանձնումն իրականացնել իրենց օրենսդրության և գործող պայմանագրերի համաձայն:

ՀՈԴՎԱԾ 8
Յուրաքանչյուր պայմանավորվող կողմ կարող է դիմել Միավորված ազգերի կազմակերպության իրավասու մարմիններին` Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությանը համապատասխան ձեռնարկելու այնպիսի գործողություններ, որոնք նրանք անհրաժեշտ են համարում ցեղասպանությունը և 3-րդ հոդվածում թվարկված որևէ այլ արարք կանխարգելելու և ճնշելու համար:

ՀՈԴՎԱԾ 9
Պայմանավորվող կողմերի միջև վեճերը` կապված սույն Կոնվենցիայի մեկնաբանման, կիրառման և կատարման հետ, ներառյալ նաև ցեղասպանություն կամ 3-րդ հոդվածում թվարկված որևէ արարք կատարելու համար այս կամ այն պետության պատասխանատվության վերաբերյալ վեճերը, հանձնվում են Միջազգային դատարանի քննարկմանը` վեճի կողմերից յուրաքանչյուրի պահանջով:

ՀՈԴՎԱԾ 10
Սույն Կոնվենցիան, որի անգլերեն, իսպաներեն, չինարեն, ռուսերեն և ֆրանսերեն տեքստերը հավասարազոր են, թվագրված է 1948 թ. դեկտեմբերի 9-ին:

ՀՈԴՎԱԾ 11
Սույն Կոնվենցիան բաց է ստորագրման մինչև 1949 թ. դեկտեմբերի 31-ը Միավորված ազգերի կազմակերպության ցանկացած անդամի և Կազմակերպության անդամ չհանդիսացող ցանկացած պետության համար, որն ստացել է Գլխավոր ասամբլեայի հրավերը` ստորագրելու Կոնվենցիան:
Սույն Կոնվենցիան ենթակա է վավերացման, և վավերագրերն ի պահ են հանձնվում Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր քարտուղարին:
1950 թ. հունվարի 1-ից սկսած սույն Կոնվենցիային կարող է միանալ Միավորված ազգերի կազմակերպության ցանկացած անդամ և այդ Կազմակերպության անդամ չհանդիսացող ցանկացած պետություն, որն ստացել է վերոհիշյալ հրավերը: Միանալու մասին փաստաթղթերն ի պահ են հանձնվում Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր քարտուղարին:

ՀՈԴՎԱԾ 12
Պայմանավորվող կողմերից յուրաքանչյուրը կարող է ցանկացած ժամանակ, Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր քարտուղարին ծանուցելու միջոցով, սույն Կոնվենցիայի կիրառումը տարածել այն բոլոր տարածքների կամ ցանկացած տարածքի նկատմամբ, որոնց արտաքին հարաբերությունների համար ինքը պատասխանատու է:

ՀՈԴՎԱԾ 13
Այն օրը, երբ Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր քարտուղարին ի պահ են հանձնվում վավերացման և միանալու մասին առաջին քսան փաստաթղթերը, Գլխավոր քարտուղարը պատրաստում է արձանագրություն, որի պատճեններն ուղարկում է Միավորված ազգերի կազմակերպության բոլոր անդամ պետություններին և անդամ չհանդիսացող բոլոր այն պետություններին, որոնք նախատեսված են 11-րդ հոդվածում:
Սույն Կոնվենցիան ուժի մեջ է մտնում իննսուներորդ օրը` հաշված վավերացման կամ միանալու քսաներորդ փաստաթուղթն ի պահ հանձնելու օրվանից:
Դրանից հետո կատարված ցանկացած վավերացում կամ միանալ ուժի մեջ է մտնում վավերացման և միանալու մասին փաստաթուղթն ի պահ հանձնելուց հետո իննսուներորդ օրը:

ՀՈԴՎԱԾ 14
Սույն Կոնվենցիան ուժի մեջ է 10 տարի` սկսած նրա ուժի մեջ մտնելու օրվանից:
Հաջորդ հնգամյակներում Կոնվենցիան ուժի մեջ է մնում այն Պայմանավորվող կողմերի համար, որոնք այն չեղյալ չեն հայտարարում նրա ուժի մեջ լինելու ընթացիկ ժամկետը լրանալուց առնվազն վեց ամիս առաջ: Չեղյալ հայտարարելը կատարվում է Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր քարտուղարին ուղղված գրավոր ծանուցման միջոցով:

ՀՈԴՎԱԾ 15
Եթե չեղյալ հայտարարելու հետևանքով սույն Կոնվենցիայի մասնակիցների թիվը տասնվեցից նվազի, Կոնվենցիան դադարեցնում է իր գործողությունը վերջին չեղյալ հայտարարման ուժի մեջ մտնելու օրը:

ՀՈԴՎԱԾ 16
Յուրաքանչյուր Պայմանավորվող կողմ կարող է ցանկացած ժամանակ ներկայացնել սույն Կոնվենցիան վերանայելու պահանջ` Գլխավոր քարտուղարին գրավոր ծանուցելու միջոցով:
Գլխավոր ասամբլեան որոշում է, թե ինչ միջոցներ պետք է ձեռնարկել նման պահանջի առնչությամբ, եթե դրանց կիրառումն անհրաժեշտ է համարում:

ՀՈԴՎԱԾ 17
Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր քարտուղարը Միավորված ազգերի կազմակերպության բոլոր անդամներին և Կազմակերպության անդամ չհանդիսացող այն պետություններին, որոնք նախատեսված են 11-րդ հոդվածում, ծանուցում է.
(ա) 11-րդ հոդվածին համապատասխան ստացված ստորագրման, վավերացման և միանալու մասին փաստաթղթերի վերաբերյալ,
(բ) 12-րդ հոդվածին համապատասխան ստացված բոլոր ծանուցումների մասին,
(գ) սույն Կոնվենցիայի` 13-րդ հոդվածին համապատասխան ուժի մեջ մտնելու մասին,
(դ) 14-րդ հոդվածին համապատասխան ստացված չեղյալ հայտարարումների մասին,
(ե) Կոնվենցիան 15-րդ հոդվածին համապատասխան չեղյալ հայտարարելու մասին,
(զ) 16-րդ հոդվածին համապատասխան ստացված ծանուցումների մասին:

ՀՈԴՎԱԾ 18
Սույն Կոնվենցիայի բնօրինակը ի պահ է հանձնվում Միավորված ազգերի կազմակերպության արխիվ: Կոնվենցիայի վավերացված պատճեններն ուղարկվում են Միավորված ազգերի կազմակերպության բոլոր անդամներին և Կազմակերպության անդամ չհանդիսացող այն պետություններին, որոնք նախատեսված են 11-րդ հոդվածով:

ՀՈԴՎԱԾ 19
Սույն Կոնվենցիան գրանցում է Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր քարտուղարը` նրա ուժի մեջ մտնելու օրը:

* Կոնվենցիան Հայաստանի Հանրապետության համար ուժի մեջ է մտել 1993 թվականի հունիսի 23-ից: